QUÂN VƯƠNG - THUẬT TRỊ NƯỚC - Trang 90

đoạt của người khác, còn “keo kiệt” là để chỉ người không muốn dùng
những gì mà mính có); người này biết cho, kẻ khác chỉ biết nhận; người
này bao dung, kẻ khác lại tàn bạo, người thì tận trung, kẻ thì bất trung;
người thì táo bạo dũng cảm, kẻ thì nhu nhược hèn nhát, người thì điềm
đạm, kẻ thì ngạo mạn; người thì thanh tịnh, kẻ thì dâm ô; người thì chân
thành, kẻ thì xảo trá; người thì sùng đạo, kẻ thì vô thần; v.v….
Và theo tôi, mọi người đều thừa nhận rằng một quân vương với
những phẩm chất được cho là tốt trong số những tính cách được nêu trên
đây là người đáng được ca ngợi. Tuy nhiên, vì nhân vô thập toàn, các phẩm
chất tốt đẹp đó thường không thể đầy đủ hoặc không thể nhận ra được hoàn
toàn, nên một quân vương phải đủ khôn ngoan để biết cách tránh tai tiếng
của những thói xấu có thể khiến ông mất nước và nếu có thể, ông phải tự
mình tránh xa cả những thói xấu không đến mức làm cho ông mất nước.
Nhưng nếu không thể tránh được, thì quân vương cũng không cần quá khắt
khe với bản thân khi lờ đi những thói xấu không quá nghiêm trọng này.
Hơn nữa, bậc quân vương cũng không cần bận tâm khi phải mang
tiếng về những thói xấu mà nếu không có những thói xấu này thì việc giữ
được vương quốc có thể sẽ khó khăn; bởi vì, khi xem xét mọi việc một
cách kỹ lưỡng, ông sẽ nhận thấy rằng, nếu theo đuổi những việc có vẻ đúng
đạo lý thì sẽ dẫn tới sự diệt vong của chính ông. Trong khi đó, những việc
có vẻ tội lỗi, sẽ đem lại cho ông sự an toàn và phồn thịnh.