Khi lướt qua một chiếc TV và nghe cụm từ như ‘Priceless’ và ‘for everything
else’, ngay lập tức chúng ta nghĩ ‘Ồ, lại một quảng cáo của MasterCard’ mặc
cho chúng ta không thực sự thấy hay nghe từ ‘MasterCard’.
Hệ thống kí ức của chúng ta có thể nhận tín hiệu từ một mảnh ghép kí ức
và một khi các mối liên hệ và liên tưởng đủ mạnh, bộ não của chúng ta có xu
hướng ‘điền vào’ phần còn lại bằng các kích hoạt rộng khắp, đi qua các kết
nối thần kinh. Các nghiên cứu trên hình ảnh nơ-ron não cho thấy chính xác
bộ phận nào của não đang hoạt động tại một thời điểm nhất định (ví dụ như
khi chúng ta đang nhớ gương mặt của một người, so với khi ta nhớ tên của
anh ta). Điều này hé lộ một sự thật bất ngờ rằng các chi tiết khác nhau của
cùng một kí ức không được lưu trữ ở cùng một nơi. Những mảnh ghép kí ức
này được phân bổ trên nhiều phần của bộ não. Chúng liên kết chặt chẽ với
nhau thành một khối thông qua các kết nối và sức mạnh liên tưởng của các
kết nối đó.
Nếu bạn thực sự muốn trải nghiệm bản chất tức thì và lan tỏa của các kết
nối trong bộ não của bạn, hãy thử với bài tập sau:
Đọc to những từ sau cho vài người: kẹo, chua, đường, đắng, ngon, vị
ngon, răng, tốt, mật ong, sô-đa, sô-cô-la, trái tim, bánh ga-tô, ăn, bánh
ngọt.
Sau đó yêu cầu họ viết ra mọi từ họ có thể nhớ được.
Cuối cùng, hỏi họ xem những từ như ‘vị ngon’, ‘điểm’ hoặc ‘ngọt’ có
trong danh sách các từ trên hay không.
Khả năng lớn là họ sẽ trả lời (sai) rằng từ ‘ngọt’ có trong danh sách (có
đến 90% số người được hỏi khẳng định như vậy). Tại sao? Vì sự liên tưởng
quá mạnh đến mức họ nghĩ rằng họ đã thực sự gặp từ ‘ngọt’ trước đó, chứ
không phải bản thân họ vừa mới nghĩ ra từ này. ‘Ngọt’ là một từ có sức liên
tưởng mạnh mẽ đến một số từ trong danh sách ở trên (kẹo, mật ong,
đường...) và nó dường như đã kích hoạt nhóm từ chung liên quan đến ‘ngọt’
trong tâm trí chúng ta.
