ông bao nhiêu tuổi? Ba chục! Thiệt không ai tin được. Những nhà mô phạm
cổ đều lắc đầu. Khắp nơi chỉ trích anh chành “thần đồng” như bão táp: “Y
thế này, Y thế nọ. Con nít không có trách nhiệm. Quan niệm giáo dục của y
sai bét”. Báo chí cũng hùa vào công kích nữa.
Ngày ông lãnh trọng trách, có người nói với thân phụ ông: “Sáng nay
đọc báo, thấy một bài công kích con bác mà tôi khó chịu”. Ông già đáp:
“Phải, họ công kích dữ thiệt, nhưng bác nên nhớ rằng không ai thèm đá một
con chó chết cả”.
Đúng. Địa vị càng cao bao nhiêu thì đời càng thích mạt sát bấy nhiêu.
Ông Hoàng xứ Galles, bây giờ là công tước Windsor đã nếm cái nùi ấy. Hồi
đó, khoảng 14 tuổi, ông học trường Hải quân Dartmounth ở Devonshire.
Một hôm các sĩ quan thấy ông khóc, liền hỏi duyên cớ. Mới đầu ông giấu,
sau ông thú rằng bị các bạn học đá đít. Vị sĩ quan hiệu trưởng rầy bọn kia
và bảo họ rằng Hoàng tử không mách, nhưng ông muốn hiểu tại sao họ
không đá đít học sinh khác mà nhè Hoàng tử mà xử vậy? Họ nín một hồi rồi
đằng hắng, gật đầu, rồi thú rằng họ làm vậy để sau này giữ chức thuyền
trưởng trong Hải quân của Hoàng gia, họ có thể khoe hồi nhỏ đã đá đít
Hoàng Đế.
Vậy khi bị đá, bạn nên nhớ rằng người xử với bạn cách đó, thường chỉ tỏ
ra quan trọng, có nghĩa là bạn đã làm sự gì đáng được chú ý và ghen tị.
Nhiều kẻ mạt sát những người có giáo dục hơn họ hoặc thành công hơn mà
thấy thỏa thích một cách khả ố. Khi viết chương này, tôi nhận được bức thư
của một người đàn bà mạt sát Đại tướng William Booth, người lập ra “đạo
binh tế độ lầm than”1. Vì tôi ca tụng Đại tướng trên đài phát thanh, nên mụ
ấy tố cáo Đại tướng đã thủ tiêu hết tám triệu Mỹ kim quyên cho người
nghèo. Lời vu cáo ấy, cố nhiên hoàn toàn bịa đặt. Nhưng mụ ta không cần
nói đúng hay sai. Mụ chỉ kiếm cái vui bỉ ổi là đã bôi nhọ được một người
cao hơn mụ cả ngàn bậc. Tôi liệng bức thư vào sọt rác và cám ơn ông Tơ
không xe tôi với con người ấy. Bức thư không làm xấu danh Đại tướng mà
làm ô danh mụ rất nhiều. Schopenhauer trước kia đã nói: “Những kẻ hèn
kém thấy thỏa thích vô cùng khi họ vạch ra lỗi lầm cùng những tật nhỏ của
hạng người xuất chúng”.
