- Cậu Hai mần chi mạ hè?
- Cậu làm lính.
- Lính chi hả mạ.
- Con đừng hỏi nữa. Cậu Hai làm lính quốc gia. Lúc nớ, cu Yến thấy mạ
nó cúi mặt bối rối. Nó còn quá nhỏ để hiểu nỗi lòng người mẹ khi phải trả
lời con những câu hỏi như rứa.
Từ ngày anh Hai Nhị trở thành “lính quốc gia”, ở nhà mạ Hải ít bị dòm
ngó, tra xét. Hàng xóm gần gũi thân tình với mạ Hải có gia đình bà Chi. Bà
Chi có hai con trai, một mười lăm, một mười bảy tuổi đều đã lên rừng vô
núi theo mấy anh. Lính đồn chẳng để bà Chi sống yên ổn lấy một ngày. Có
lần, đang đêm đông mưa rét, tụi lính ập vào, dựng đầu bà dậy. Đồ đạc trong
nhà bị chúng lục tung. Tội nghiệp bà Chi bị lính trói quặt tay ra sau lưng
dong về đồn. Khám xét bất thần mà không tìm thấy dấu tích gì, bà Chi chắc
sẽ được thả về thôi. Nhưng với cái kiểu làm lâu nay của đồn Mỹ Trung “thà
giết nhầm hơn bỏ sót” thì sống kiểu “hai ngày ở nhà ba ngày ở đồn” như
rứa chịu sao nổi. Những lúc thấy bọn lính đồn đối xử với bà Chi như rứa,
mạ Hải lại đưa tay chặn ngang ngực, lẩm bẩm: “May quá!”.
Nhưng ở đời, ai có ngờ và ai có hay được từ đầu những gì mình đang
làm đây rồi có phúc hay họa. Chẳng có ai đoán được trước cả.
Từ ngày Hai Nhị lên đồn, Ba xuân vô rừng nhảy núi theo bộ đội, mạ Hải
kéo Hạnh đưa cu Yến về ở cùng. Tội nghiệp mạ con nhà nó, chồng chết,
con dại, tui không cho dựa dẫm thì chúng biết nhờ cậy vào ai. Bà Hải nó
phải nói qua nói về, hàng xóm láng giềng làng trên xóm dưới ai mà chẳng
hiểu cái lý ngàn đời ở làng Quảng xá này là thế.
Một buổi tối, Hai Nhị không về nhà, cu Yến thấy bà ngoại hôm nay rất
lạ, lâu lâu cứ giở phên cửa ngó chừng ra ngoài. Bốn Hạnh ngồi bên bếp
than đỏ lửa. Than hồng thi thoảng lại tí tách bắn ra những tia lửa nhỏ. ấm
nước đã sôi ùng ục từ lúc nào mà Bốn Hạnh vẫn ngồi im re, mãi đến khi cu
Yến nhắc mạ mới giật mình. Nhấc ấm nước xuống, Hạnh còn nhìn quanh
rồi chặc lưỡi. Cái chặc lưỡi giống y chang như ngoại cu Yến: “Nấu chi
nhiều vậy trời. Có còn cái chai không nào để chứa nữa mô”
