Quốc gia khởi nghiệp Ebook.vn
này chứa đựng nhiều rủi ro vì kích thước, cấu trúc và nguồn tài nguyên thiên nhiên của các
nền kinh tế Ả-rập khác xa nhau.
Song thậm chí với tất cả khác biệt đó, thách thức chung về kinh tế đối với thế giới Ả-rập Hồi
giáo vẫn là quả bom hẹn giờ về nhân khẩu học: Khoảng 70% dân số dưới 25 tuổi. Để nhận
hết số người này vào làm, phải tạo ra được 80 triệu việc làm mới đến năm 2020, như al-
Allawi nói với chúng tôi
[166]
. Đạt được mục tiêu này đồng nghĩa với việc tạo ra mức việc làm
nhiều gấp hai lần mức tăng trưởng việc làm ở Mỹ trong suốt thập niên bùng nổ của những
năm 1990. “Khu vực công sẽ không tạo ra ngần ấy việc làm; các công ty lớn cũng vậy,”
doanh nhân thành đạt người Jordan Fadi Ghandour nói. “Sự ổn định và tương lai của vùng
sẽ phụ thuộc vào việc chúng ta dạy người trẻ làm sao để chúng bước vào đời và tạo dựng
công ty.”
[167]
Song giới chủ chỉ đóng vai trò không đáng kể trong nền kinh tế của các nước Ả-rập. Ngay c
trước khi nền kinh tế khu vực này bùng nổ, chỉ chưa đầy 4% dân số trưởng thành ở UAE là
có việc làm trong các doanh nghiệp mới thành lập hoặc doanh nghiệp quy mô nhỏ. Vậy điều
gì là rào cản cho một “quốc gia Ả-rập khởi nghiệp”? Câu trả lời là dầu mỏ, các hạn chế quyền
tự do chính trị, vị thế của người phụ nữ, và chất lượng giáo dục.
Phần lớn hoạt động kinh tế trong vùng xuất phát từ việc sản xuất và tinh chế khí
hydrocarbon. GDP xuất khẩu phi dầu mỏ của toàn bộ thế giới Ả-rập - với số dân khoảng 250
triệu người - còn ít hơn Phần Lan, với dân số 5 triệu người. Ngoài dầu, còn có một số tập
đoàn đa quốc gia thành công, chẳng hạn như UAE dựa vào Emirates Airlines, Orascom
Telecom của Ai Cập, Aramex của Jordan - một nhà cung cấp dịch vụ hậu cần. (Orascom và
Aramex do các doanh nhân khôn khéo thành lập.) Các hãngdịch vụ do gia đình làm chủ cũng
đáng chú ý - trong các quốc gia như Ai Cập thì có cả các hãng dệt may và công ty hoạt động
trong lĩnh vực nông nghiệp. Song, cho đến nay nền công nghiệp dầu mỏ vẫn đóng góp lớn
nhất vào GDP của khu vực. Nó sản xuất gần 1/3 tổng lượng dầu và 15% tổng lượng ga toàn
thế giới.
Nhu cầu về dầu mỏ liên tục tăng, trong đó, Trung Quốc và Ấn Độ là hai minh chứng nổi bật
nhất của các quốc gia khát dầu. Từ năm 1998, sự kết hợp nhu cầu về dầu của Ấn Độ và
Trung Quốc đã tăng hơn 1/3 trong chưa đầy một thập niên. Vì vậy, bất kể giá dầu dao động
thế nào, nhu cầu về nhiên liệu này vẫn trải qua một sự biến đổi ở quy mô toàn cầu.
Tuy nhiên, chính nền kinh tế dầu mỏ ở thế giới Ả-rập đã cản trở tinh thần khởi nghiệp đang
lên cao. Việc phân phối hào phóng tài nguyên dầu cho người dân đã cách ly các chính phủ ở
vùng Vịnh khỏi áp lực cải cách về chính trị và kinh tế. Tài nguyên dầu đã thắt chặt quyền lực
của các chính phủ chuyên quyền, vốn không phải thu thuế từ người dân và bởi vậy không
cần phải đau đầu đáp ứng những lời phàn nàn từ họ. Như những sử gia của thế giới Hồi giáo
đã nói, ở các nước Ả-rập “sự đảo ngược của một câu châm ngôn quen thuộc vẫn đúng:
Không có sự đại diện nào mà không đánh thuế.”
[168]
Những cải cách rất cần thiết mà giới tinh hoa coi là một mối nguy - quyền tự do bày tỏ
chính kiến, chấp nhận thử nghiệm và thất bại, tiếp cận các dữ liệu kinh tế cơ bản của chính
