sinh ra các chuyện hài hước về chính phủ hậu đậu. Georges Clemenceau,
Tổng thống Pháp vào đầu thế kỷ 20, mô tả Pháp như “một đất nước rất màu
mỡ: ta chỉ cần gieo các quan chức xuống thì thuế má sẽ mọc lên”. Vài thập
kỷ sau, danh hài Michel Coluche đã châm biếm rằng nếu đánh thuế sự ngu
xuẩn, nhà nước sẽ phải tự nộp. Và một nhà văn hiện đại, Frédéric Dard,
nhận xét, “Chính khi đóng thuế ta mới nhận ra mình không gánh nổi mức
lương của bản thân”.
Tất nhiên, Pháp đang chịu áp lực mạnh phải thay đổi, như nhiều nước
láng giềng kể từ cuộc khủng hoảng 2008. Hy Lạp từng là một trong những
quốc gia có mức chi tiêu chính phủ chiếm hơn một nửa GDP, nhưng kể từ
cuộc khủng hoảng 2008, tỷ trọng này trong GDP quốc gia đã giảm 4%, còn
47% – phần lớn do các chủ nợ buộc Athens phải quyết liệt cắt giảm biên chế
và tiền lương trong khối công quyền. Hy Lạp tiếp tục đi theo một hướng đầy
hứa hẹn, thu hẹp quy mô khổng lồ của chính phủ, mặc dù vẫn còn cao hơn
nhiều so với mức thông thường xét về thu nhập và vẫn còn cồng kềnh xét
mọi chỉ tiêu.
Hy Lạp có thói quen chi tiêu phung phí kiểu Pháp lẫn mức độ trốn thuế
tiêu biểu của một quốc gia đang phát triển. Văn hóa né thuế và gian lận phúc
lợi được dung dưỡng đã khiến nước này khó, nếu không nói là không thể,
cáng đáng nổi nhà nước phúc lợi hào phóng, thành tố đã khiến họ lún quá
sâu vào nợ nần. Nhà báo Hy Lạp James Angelos đã viết về văn hóa lệch lạc
này trong cuốn Thảm họa toàn phần (The Full Catastrophe), mô tả, chẳng
hạn, một hòn đảo của Hy Lạp có đến 2% dân số (gần 10 lần mức trung bình
của châu Âu) khai bị mù, để hưởng phúc lợi dành cho người khuyết tật về
thị giác, trong mưu toan móc ngoặc với các quan chức địa phương và bệnh
viện. Tùy theo cách làm thống kê, Hy Lạp đã chi tiêu đâu đó trong khoảng
từ 16 đến 18% của GDP cho lương hưu, tỷ lệ cao nhất tại châu Âu và là một
khoản phí tổn đồ sộ so với nguồn lực hạn hẹp của họ.
Tuy nhiên, cuộc tinh giản quy mô gần đây của nhà nước Hy Lạp cho
thấy trong mọi trường hợp, chính phủ không hề tiến hóa thành một thực thể
quyền lực tuyệt đối mà một số người lo sợ. Có những trở lực đối kháng đang
