chóng mặt vì giá của chúng chỉ còn rẻ mạt. Định hướng này của họ – từ chối
cổ phần hóa lẫn bảo hộ các công ty quốc doanh độc quyền – là bước đi tệ hại
nhất cho nguồn tài chính của chính phủ.
Một vai trò hợp lý cho nhà nước
Mặc dù phác họa sơ lược thì dễ, mối liên hệ giữa cải cách kinh tế và
tăng tốc tăng trưởng là hết sức phức tạp về chi tiết đến độ khi muốn tìm
kiếm dữ liệu để củng cố mối liên hệ này, các nhà nghiên cứu thường không
tìm thấy. Nhưng điều đó không có nghĩa là không có mối liên hệ; nó chỉ có
nghĩa là, bởi có quá nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, không một
động thái riêng rẽ nào của nhà nước sẽ nổi trội hẳn trong các mối tương
quan khi thống kê. Tuy nhiên, bất cứ ai có kinh nghiệm thực tiễn về các
nước mới nổi đều sẽ nói rằng, khi nhà nước đầu tư một cách khôn ngoan và
hướng tới việc tạo ra các quy tắc khả đoán và ổn định, những điều tốt đẹp có
nhiều cơ may xảy ra.
Khi các nhà bình luận nói về “cải cách cơ chế” ở các nước mới nổi, họ
thường nói về cách soạn thảo và thực thi các luật hợp lý, theo các bài học cơ
bản về kinh tế học. Những bài học này dạy rằng sản lượng của nền kinh tế
đơn thuần là tổng của đầu vào cơ bản, gồm đất đai, lao động và vốn. Vì vậy,
những gì “cải cách cơ chế” thường đòi hỏi là tạo ra một cơ chế pháp lý hiệu
quả cho việc chuyển nhượng đất để xây nhà máy, cho vay vốn để tài trợ cho
việc xây dựng các nhà máy đó, tuyển dụng và sa thải nhân viên tại đó. Ở
Indonesia, gần đây đầu tư công đã gia tăng nhờ sự thông qua một đạo luật
giúp tăng tốc chuyển nhượng đất để xây dựng tất cả mọi thứ từ các đồn cảnh
sát cho đến nhà máy điện và sân vận động cho giới trẻ bằng cách ấn định
thời hạn theo ngày hoặc tuần cho mỗi bước trong một quy trình mà vốn dĩ
trước đây kéo dài nhiều năm.
Mặc dù nghe có vẻ không đúng đắn về chính trị, một số nền văn hóa có
vẻ sẵn sàng hơn nhiều nơi khác trong việc triển khai luật lệ hợp lý về đất đai,
lao động và vốn. Vào đầu những năm 1990, chẳng hạn, chỉ một số ít quốc
gia có luật yêu cầu chính phủ phải tự tiết chế để cân bằng ngân sách, còn giờ
đây hơn 30 chính phủ mới nổi trên thế giới đang vận hành theo những ràng
