bờ biển khắc nghiệt đó. Dưới sự lãnh đạo tài tình của các nhà lãnh đạo khởi
đầu từ Đặng Tiểu Bình vào đầu những năm 1980, nước này đã định hình vận
mệnh địa lý của mình. Trung Quốc đã nạo vét sông và hải cảng để tạo ra sáu
trong số mười cảng tấp nập nhất thế giới, tất cả đều là nhân tạo. Dubai cũng
vậy: cảng tại Jebel Ali hoàn toàn là nhân tạo và hiện là cảng tấp nập thứ bảy
trên thế giới, đủ sâu để đón các tàu sân bay của Mỹ và đủ lớn để xử lý các
tàu container siêu trường siêu trọng đời mới đang gây ùn tắc lưu thông tại
các cảng của Mỹ, vốn quá cạn để các tàu lớn như thế có thể dỡ hàng xuống
bến.
Gần đây hơn, với mức lương tăng mạnh ở Trung Quốc, các ngành ít
phức tạp bao gồm dệt may, đồ chơi và da giày đang dịch chuyển để tìm
nguồn cung ứng lao động giá rẻ hơn. Họ không nhất thiết phải đến các nước
có lao động giá rẻ nhất, vốn dĩ cũng chỉ chiếm trung bình 5% chi phí sản
xuất xuất khẩu tại các nước mới nổi.9 Thay vì chọn các quốc gia có mức
lương thấp nhất, như Bolivia, Ai Cập hay Nigeria, các nhà sản xuất đang
chọn các nước như Việt Nam, Campuchia và Bangladesh bởi nhiều lý do
hợp lại. Họ có mức lương thấp hơn so với Trung Quốc, nằm trên các tuyến
giao thương Thái Bình Dương hiện thời, và có chính sách mở cửa cho đối
tác bên ngoài. Các tuyến vận chuyển theo hướng Đông – Tây hiện nay đi
ngang Ấn Độ Dương, gần nam Ấn Độ hơn Bangladesh, nhưng Bangladesh
đang thu hút sản xuất dệt may lớn hơn nhiều hơn so với Ấn Độ vì nước này
tạo được môi trường ít quan liêu hơn.
Sau khi rời Ấn Độ Dương, các tuyến vận tải chính chạy vào Hồng Hải,
sau đó qua kênh đào Suez để vào Địa Trung Hải. Tại đó, các tuyến này chạy
dọc bờ biển của nhiều nước Bắc Phi đang ở trong tình trạng hỗn loạn hoặc
giao tranh (Libya, Sudan, Algeria) và vài nước hết sức ít ỏi đang nổi lên như
cường quốc thương mại. Một nước thành công là Morocco, một trong những
quốc gia châu Phi đầu tiên thu hút được sự quan tâm nghiêm túc từ các công
ty lớn của phương Tây muốn xây dựng nhà máy sản xuất xuất khẩu. Là một
vương quốc khá tĩnh lặng, sức hấp dẫn của Morocco nằm ở khu vực tự do
thương mại mới mẻ, đồng tiền ổn định, lao động giá rẻ và lãnh đạo có năng
lực. Các công ty châu Âu đang xây dựng không chỉ các xưởng đồ chơi và
