trưởng trong chính phủ. Cựu Tổng thống Goodluck Jonathan được xem như
một nhân vật trong sạch khi nhậm chức Tổng thống vào 2010, trong số hàng
loạt lãnh đạo tỉ phú tham nhũng, nhưng ông tỏ ra quá yếu kém để ngăn chặn
nạn biển thủ. Một giám đốc ngân hàng hàng đầu Nigeria kể với một đồng
nghiệp của tôi rằng khi người kế nhiệm của Jonathan, Muhammadu Buhari,
nhậm chức vào 2015 và nỗ lực thanh lọc guồng máy, ông đã chuyển danh
sách 36 ứng viên nội các để Ủy ban Tội phạm Kinh tế và Tài chính của
chính phủ điều tra. Ủy ban này đã phúc đáp ngay lập tức trong ngày, bác tên
của 33 người với lý do tham nhũng.
Trong cuốn Cỗ máy cướp bóc (Looting Machine), Tom Burgis kể tỉ mỉ
tình trạng mục nát này và lưu ý rằng, chẳng hạn, dân chúng bản địa đặt biệt
danh cho Công ty Cổ phần Điện lực Nigeria, tức PHCN (Power Holding
Company of Nigeria), là “Xin chuẩn bị nến bên cạnh (Please Have Candle
Nearby)”. Burgis cho biết chi phí điện cao là một trong những lý do chính
khiến trong hơn một phần tư thế kỷ qua, chỉ còn 25 trong số 175 xưởng dệt
may của Nigeria chưa đóng cửa, khiến còn lại vẻn vẹn 25.000 trong số
350.000 công việc sản xuất mà các nhà máy này từng tạo ra.
Nghề làm vải cổ điển của Nigeria, với màu sắc rực rỡ và chất vải sáng
bóng, đã chuyển dịch chủ yếu sang Trung Quốc, nơi mà trong cùng thời gian
này các doanh chủ đã mở 16 nhà máy lớn chuyên sản xuất vải đóng mác
“Sản xuất tại Nigeria”. Người Nigeria vẫn thích hoa văn cổ điển của họ,
nhưng giới bán hàng trên đường phố Lagos và Kaduna đều không màng che
giấu rằng hầu hết sản phẩm may mặc đều từ Trung Quốc, được nhập lậu để
né lệnh cấm nhập hàng dệt may. Burgis cho thấy các trùm buôn lậu, trong đó
có một nhân vật bí ẩn tên Mangal, đã khoét sâu vào sự mục nát của nền kinh
tế ra sao.
Người giàu nhất châu Phi, Aliko Dangote, người có lợi tức trong mọi
ngành từ thực phẩm cho đến xi măng, đã nói với tôi hồi tháng 7-2015 rằng ở
tiểu bang Kano quê của ông ta ở Nigeria, 20 triệu dân sống đắp đổi với 40
megawatt điện, mà ở nước phát triển là mức công suất chuẩn cho một thị
trấn với 40 ngàn dân. Nếu không có một nguồn cung ứng điện ổn định, rất ít
