giá dầu giảm vào những năm 1990, sau đó tăng gấp đôi trong thập kỷ tới
tiếp theo lên 25.000 đô-la khi giá dầu tiếp tục leo thang. Khi giá dầu đi
ngang vào đầu những năm 2010 và sau đó giảm mạnh vào 2014, thu nhập
bình quân của Ả Rập cũng vậy. Brazil, Argentina, Colombia, Nigeria và
Peru cũng trải qua hành trình rất tương đồng kể từ 1960, chứng kiến thu
nhập bình quân trồi sụt cùng với giá mặt hàng nguyên liệu xuất khẩu chính
của họ. Giờ đây họ có thể phải đối mặt với một thời kỳ đình trệ nữa. Dựa
theo mô thức trong lịch sử, mà giá hàng nguyên liệu thường tăng trong một
thập kỷ rồi giảm trong hai thập kỷ, việc giá cả bắt đầu chững lại vào 2011
cho thấy các nền kinh tế hàng nguyên liệu giờ đây phải đối mặt với thêm
một thời kỳ dài trì trệ nữa.
Nếu bội lạm đầu tư sản xuất thường tiếp sức cho các cuộc bội lạm hữu
ích khác, về cơ sở hạ tầng hoặc công nghệ, bội lạm đầu tư hàng nguyên liệu
thường nuôi dưỡng các cuộc bội lạm tệ hại chẳng kém trong thương mại
hoặc bất động sản gia cư. Điều này đề ra một việc rất hệ trọng là tầm soát để
tìm ra bất kỳ một cuộc bội lạm đầu tư nào, xem tiền đang rót vào đâu. Tôi đã
sơ suất không theo dõi điều này trong cuộc bùng nổ tăng trưởng gần đây ở
vùng Andes, nơi trong thập kỷ qua đầu tư đã tăng đều lên đến 27% GDP ở
Peru, và 25% ở Colombia cho đến 2013. Điều này đã giúp cả hai quốc gia
đạt được ngưỡng tối ưu về đầu tư, một sự thành công hiếm hoi đặc biệt trong
bối cảnh sau 2008 đầu tư đang suy giảm tại nhiều nơi trên thế giới.
Nhưng trên thực tế, các mảng đầu tư lớn đã dốc vào các dự án hàng
nguyên liệu – dầu ở Colombia, đồng và vàng ở Peru – và vào các dự án bất
động sản được khơi gợi từ những dự đoán lạc quan về giá dầu, đồng và
vàng. Khi giá các mặt hàng nguyên liệu này lần lượt lao đao, giá cả đi xuống
đã đe dọa, rồi dẫn đến việc hủy bỏ và trì hoãn các dự án đầu tư mới và việc
triển khai các dự án bất động sản liên quan. Đến 2014, mức tăng giá nhà đã
giảm mạnh ở Colombia.
Có một trường hợp mà việc đầu tư hàng nguyên liệu có thể hội đủ điều
kiện để trở thành một cuộc bội lạm hữu ích, và đó là khi đầu tư dùng đến
công nghệ mới để trích xuất hàng nguyên liệu từ lòng đất. Thí dụ gần đây
