chiến và bỏ chính sách neo giá vào đô-la. Đồng baht đã giảm giá 50% so với
đô-la vào 1997, và đột nhiên tất cả những người Thái đi vay không thể trả
nổi các khoản vay đô-la mà họ đã dùng để mua nhà và chứng khoán. Thị
trường chứng khoán và bất động sản lao dốc, và Thái Lan buộc phải tìm đến
một gói cứu trợ từ IMF để trả hết các khoản vay nước ngoài.
Trong vòng vài tháng, bằng một kịch bản quen thuộc, những khoản thái
quá tích tụ nhiều năm đã hoàn toàn đổ vỡ. Như kinh tế gia quá cố thuộc MIT
Rudiger Dornbusch đã nói, những cuộc khủng hoảng “tới thì lâu, nhưng diễn
ra thì lại nhanh hơn nhiều so với ta tưởng”.
Mổ xẻ một cuộc sụp đổ tiền tệ lây lan
Sự thâm hụt tài khoản vãng lai sẽ trở thành mối quan ngại rõ rệt khi nó
gia tăng tỷ lệ so với GDP suốt nhiều năm, và các khoản thanh toán tích tụ
quá lớn để có thể trang trải. Thế mà thỉnh thoảng trong những thập kỷ gần
đây, thế giới lại bị khống chế bởi những cuộc sụp đổ tiền tệ lây lan, khi các
nhà đầu tư bắt đầu rút tiền khỏi một quốc gia đang gặp khó khăn, gây ra hiệu
ứng triệt thoái từ các nước trong cùng khu vực hoặc cùng nhóm thu nhập,
mặc dù các quốc gia ấy vẫn có thể thanh toán. Một mặt, các cuộc khủng
hoảng dây chuyền làm rung chuyển thế giới mới nổi từ những năm 1970 chỉ
là một cuộc khủng hoảng lan truyền được hình thành từ nỗi sợ tuần hoàn
rằng các nước nghèo sẽ không có tiền để thanh toán các khoản phải trả.
Cuộc khủng hoảng đồng peso của Mexico vào 1994 dẫn đến cuộc khủng
hoảng Thái Lan vào 1997 dẫn đến cuộc khủng hoảng Argentina vào 2002 và
nhiều cuộc khác, giẫm lên không ít quốc gia nạn nhân vô tội trong quá trình
này.
Trước những dấu hiệu chao đảo đầu tiên của một đồng tiền trong thế
giới mới nổi – như đồng baht Thái Lan vào 1997 – các nhà đầu tư nói chung
thường tháo chạy khỏi các thị trường mới nổi. Họ không bình tâm phân biệt
giữa các quốc gia đang đối mặt với mức thâm hụt tài khoản vãng lai nghiêm
trọng và những quốc gia khác. Có thể dẫn ra một ví dụ gần đây, cuộc sụp đổ
lây lan càn quét các thị trường mới nổi vào mùa hè 2013 không hề phân biệt
giữa rắc rối thực sự ở Thổ Nhĩ Kỳ và các vấn đề thoáng qua ở Ấn Độ và
