không chính thức – các doanh nghiệp chật vật, triển vọng phá sản – từ lâu
trước khi những xu thế này lộ ra ở số liệu chính thức mà hầu hết các tổ chức
lớn của nước ngoài dựa vào. Dữ liệu về cán cân thanh toán cho thấy trong
“cuộc khủng hoảng tequila” của Mexico vào tháng 12-1994, khi đồng nội tệ
không còn neo vào đô-la, người dân trong nước bắt đầu chuyển từ peso sang
đô-la hơn 18 tháng trước cuộc mất giá đột ngột. Nhiều năm sau, người Nga
đã bắt đầu chuyển tiền ra khỏi nước họ hơn hai năm trước khi đồng rúp sụp
đổ vào tháng 8-1998.
Những người dân am tường trong nước cũng thường là những người
đầu tiên quay lại. Với bảy trong 12 cuộc khủng hoảng tiền tệ lớn của thế giới
mới nổi, người dân trong nước bắt đầu mang tiền về sớm hơn người nước
ngoài và hành động kịp thời để nắm bắt đà đi lên của đồng tiền. Một cách
hiểu khác về mô thức này là các đấu thủ lớn toàn cầu am hiểu kém hơn
nhiều so với mức họ tưởng tượng, và dân bản địa khôn hơn nhiều so với
mức người nước ngoài nghĩ về họ.
Tài khoản vốn trong cán cân thanh toán cũng cho biết các dấu hiệu khi
tiền trong nước thoát ra ngoài với số lượng lớn. Khi người dân trong nước
bắt đầu rút tiền trong các tài khoản ngân hàng của họ trong nước để chuyển
tới Bahamas và khai thác các kênh thoái vốn khác, lượng tiền này sẽ hiện ra
trong cán cân thanh toán dưới dạng dòng vốn thoát ra nghiêm trọng. Như
một ví dụ, những dòng chảy này gần đây đã đạt đến tỷ lệ đáng kinh ngạc ở
Nga, thậm chí trước khi giá dầu sụp đổ vào cuối 2014 và báo hiệu rắc rối rõ
rệt cho nền kinh tế. Tài khoản vốn cho thấy người dân trong nước đã rút tiền
ra trong 2012 và 2013 với nhịp độ 60 tỷ đô-la mỗi năm. Vào 2014 dòng tiền
chảy ra tăng lên đến 150 tỷ đô-la, hơn 8% GDP. Để ứng phó, ngân hàng
trung ương Nga đã bỏ ra hơn 100 tỷ đô-la từ quỹ dự trữ để giữ giá đồng rúp
năm đó.
Giới giàu trong nước và các tập đoàn cũng có thể tuồn tiền ra khỏi các
nước bất ổn thông qua các kênh bất hợp pháp vốn chỉ hiển thị trong cột “sai
và sót” trong cán cân thanh toán. Việc khám phá những dòng tiền bí mật này
đã trở thành một thứ gần như trò chơi xa-lông của giới kinh tế học pháp y
