khoán của năm nước châu Âu này còn thấp hơn mức vốn hóa thị trường của
Apple. Thị trường chứng khoán Hy Lạp có giá trị thấp hơn cả Costco, chuỗi
siêu thị hàng giảm giá của Mỹ. Những giá trị này giúp ta hiểu được các đỉnh
điểm khi nói một quốc gia “cho cảm giác rẻ”, một trạng thái thường xảy đến
ở đáy khủng hoảng.
Trong thực tế, mỗi quốc gia trong tấn tuồng châu Âu đều có bóng dáng
trong cuộc khủng hoảng châu Á trước đó. Các nhân vật chính, Thái Lan và
Hy Lạp, đều có nền kinh tế sụt giảm nặng nề như nhau: Thái Lan đã giảm
28% ở đáy Hậu khủng hoảng, và nền kinh tế Hy Lạp cũng giảm tới 25% từ
2008 đến 2015. Hậu quả kinh tế cũng xảy ra tương đương với các quốc gia
bị ảnh hưởng hàng thứ hai (Indonesia và Ireland), hàng thứ ba (Malaysia và
Ý), và bị ảnh hưởng ít nhất (Bồ Đào Nha và Hàn Quốc, với nền kinh tế của
mỗi nước sụt giảm 10%).
Sự khác biệt lớn trong câu chuyện về hai cuộc sụp đổ tiền tệ lây lan cấp
khu vực này, với ấn tượng mạnh về tình tiết của các diễn biến, là cách người
ta quản lý tiền tệ. Nói một cách đơn giản, quốc gia nào không cố gắng tạo ra
môi trường tài chính ổn định giả tạo, bằng cách điều chỉnh giá nội tệ, thường
có xu hướng linh hoạt hơn và hồi phục nhanh hơn. Trong thập kỷ trước các
cuộc khủng hoảng tiền tệ này, cả châu Á và châu Âu đều cố làm cho mình
trông giống những nơi an toàn hơn để cho vay và đầu tư bằng cách áp dụng
hai hình thức tỷ giá hối đoái cố định rất khác biệt. Các nước châu Á neo giá
nội tệ của họ vào đô-la, trong khi các nước châu Âu đề ra đồng tiền chung
cho lục địa, đồng euro, neo vào quan hệ với nền kinh tế lớn nhất và bảo thủ
nhất châu lục, Đức. Kế hoạch này phát huy hiệu quả hầu như quá tốt ở cả hai
khu vực, vì khi niềm tin vào sự ổn định của đồng tiền lan tỏa, các ngân hàng
giảm chi phí cho vay và dân chúng bắt đầu vay mượn nhiều để mua sắm,
xây nhà và lập nhà máy. Cuộc bội lạm về tiêu dùng và nhập khẩu dựa trên
nợ vay đã khiến các tài khoản vãng lai sa vào mức báo động, dấy lên nỗi sợ
về việc liệu các nước này có thể trả các khoản nợ nần đang gia tăng, nhất là
các khoản nợ ngân hàng nước ngoài.
