Sự trì trệ tăng trưởng dân số đã gây ra chấn động kinh tế trong xã hội,
ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa các thế hệ, giới tính, quốc tịch và thậm chí
cả cuộc tranh đua của người với máy. Khi Liên Hiệp Quốc mới đây công bố
dự báo dân số ở mức gần 10 tỷ người vào năm 2050, những người hoang
mang đã nhắc lại lời cảnh báo của họ về nạn nhân mãn. Một số theo thuyết
tân Malthus
về nhân mãn đã lo sợ rằng sự tăng trưởng dân số sẽ vượt xa tỷ
lệ tăng trưởng nguồn cung thực phẩm, khiến hành tinh này bị đói. Một số
theo thuyết tân Luddite
lại lo sợ rằng “sự trỗi dậy của robot” sẽ khiến nhân
công trở nên lỗi thời, một hiểm họa hết sức đáng sợ nếu dân số đang bùng
nổ. Và một số thế lực chống nhập cư ở châu Âu và Mỹ ủng hộ việc xây
dựng các bức tường biên giới để ngăn chặn cơn “triều dâng” những con
người mà một Bộ trưởng Nội các Anh đã gọi là “những di dân tuyệt vọng
đang cướp phá cùng khắp”.
Điều mà tất cả những lời cảnh báo này bỏ sót là mặc dù dân số 10 tỷ có
vẻ như rất đông, tỷ lệ tăng trưởng chậm mới là điều hệ trọng đối với nền
kinh tế, gồm cả nguồn cung thực phẩm. Sự tăng trưởng dân số chậm có
nghĩa là sẽ bớt áp lực với toàn bộ chuỗi sản xuất, để không phải cung ứng
quá nhiều quần áo, nhà ở hoặc thực phẩm. Trang trại sẽ không phải gia tăng
sản lượng cấp tốc như trước để kịp nuôi tất cả mọi người, và họ sẽ phải
khuếch trương chủ yếu để đáp ứng nhu cầu của người cao tuổi, đối tượng
tiêu thụ ít hơn thậm chí đến một phần ba lượng calorie so với giới trẻ. Tôi
không định xem nhẹ rắc rối thực sự của nạn đói ở nhiều nước, nhưng
nguyên nhân kinh tế của các vấn đề này không phải là dân số. Với hầu hết
các nước, hiểm họa kinh tế chính yếu không phải là có quá đông người mà
là có quá ít người trẻ, và sự xuất hiện của robot có thể lại giúp làm dịu tình
trạng thiếu lao động sắp xảy ra. Robot nông nghiệp có thể là giải pháp cho
các nông dân sắp nghỉ hưu.
Trong một thế giới mà ngày càng nhiều nước phải đối mặt với tình
trạng thiếu lao động, những tranh cãi hiện thời về người nhập cư “cướp phá”
sẽ lùi bước cho – hoặc có lẽ song hành với – các chiến dịch rầm rộ để thu
hút hoặc đánh cắp nhân công và nhân tài từ các nước khác. Đối với các nước
đang đối diện với tình trạng nhân lực lão hóa và sụt giảm nhanh chóng, họ
