tăng trưởng, khi dân chúng sa vào sự tự mãn, mải mê tận hưởng của cải của
mình mà không hiểu rằng trong một nền kinh tế cạnh tranh toàn cầu, nhu
cầu cải cách diễn ra không ngừng.
Bước thứ hai là tìm hiểu xem liệu quốc gia ấy đã có hay chưa một nhà
lãnh đạo chính trị có khả năng tập hợp ý chí của quần chúng để cải cách.
Chu trình sinh tồn hàm chứa làn sóng dao động lớn và tuần hoàn của ý chí
quần chúng, sẽ tác động mạnh mẽ nhất khi các nhà lãnh đạo mới có sức hút
và ý thức tốt để diễn dịch ước muốn cải cách của đại chúng thành một
chương trình cụ thể. Khoảnh khắc thuận lợi nhất là khi nhà lãnh đạo phù hợp
xuất hiện, và Putin khớp với vai trò này khi ông lên nắm quyền Thủ tướng
Nga vào 1999, và sau đó giành chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử Tổng
thống vào năm sau. Khi rơi vào khủng hoảng, quốc gia thường đòi hỏi một
sự thay đổi lãnh đạo, vì vậy hãy tìm các nhà cải cách đầy hứa hẹn trong số
những người mới: Cuộc khủng hoảng có thể trao cho họ mệnh lệnh bức thiết
phải thay đổi.
Thời kỳ bất lợi nhất là khi các nhà lãnh đạo cố vị, khi họ có xu hướng
bám víu quyền lực bằng cách dùng những khoản chi hào phóng của chính
phủ làm phần thưởng cho các đồng minh hùng mạnh và công chúng tự mãn.
Thời kỳ bùng nổ tăng trưởng khiến ngay cả những nhà cải cách chân thành
cũng trở nên kiêu ngạo và bám lấy quyền lực quá lâu, vì vậy hãy dè chừng
các nhà lãnh đạo lâu năm tại vị quá lâu; họ báo trước một sự thay đổi theo
hướng tệ hại. Thật vậy, nhiều cuộc biểu tình chính trị quy mô lớn nổ ra từ
sau cuộc khủng hoảng 2008, từ Thổ Nhĩ Kỳ đến Brazil và trong khắp thế
giới Ả Rập, về căn bản đều là các cuộc nổi dậy chống lại sự lãnh đạo cũ
mòn.
Chu trình sinh tồn vận hành ở tất cả các nước, nhưng không phải lúc
nào cũng theo cùng tốc độ. Ở các nước nghèo trong thế giới mới nổi, sự tăng
trưởng ít ổn định và khó dự đoán hơn nhiều so với những nước giàu ở thế
giới phát triển, và được đánh dấu bằng những đợt gia tăng mạnh mẽ và suy
thoái kéo dài. Suy thoái ở các nước mới nổi thường có quy mô lớn đến mức
có thể quét sạch hoặc hầu hết thành tựu đạt được trong thời kỳ bùng nổ tăng
