tại vị trong hai phần ba các cuộc tuyển cử quốc gia. Từ 2010 đến 2012, khi
đà trì trệ toàn cầu lan rộng đến các nước đang phát triển, tỷ lệ phản đối tăng
gấp đôi, và dân chúng đã bỏ phiếu truất các đảng cầm quyền trong hai phần
ba số cuộc bầu cử. Cuộc nổi dậy chống chính phủ đó đã gạt đi các đảng
đương nhiệm ở nhiều nước châu Âu, cũng như ở Chile, Mexico và
Philippines, và sau đó lan ra quét cả đảng đương nhiệm ở Ấn Độ, Indonesia,
Ý và các nơi khác. Mặc dù còn quá sớm để đánh giá nhân tố mới, các nhà
lãnh đạo kế tiếp có ảnh hưởng lớn hầu như sẽ nổi lên từ các nhà cải cách
được bầu để giải quyết các vấn đề đặt ra bởi các biến cố năm 2008.
Những nhà lãnh đạo cố vị
Giai đoạn chuyển tiếp Hậu khủng hoảng nào cũng phức tạp, nhưng theo
một mô thức rõ nét: Mặc dù nhiều khả năng diễn ra dưới thời của các nhà
lãnh đạo mới đầy táo bạo, cải cách hầu như nguội theo thời gian, bởi các nhà
lãnh đạo sẽ chuyển trọng tâm vào việc gìn giữ một di sản đồ sộ hoặc ban
bổng lộc cho gia tộc và thân hữu. Quy luật này có thể phát biểu đơn giản
rằng cải cách cao độ có nhiều cơ may nhất sẽ diễn ra trong nhiệm kỳ đầu
tiên của một nhà lãnh đạo, ít cơ may hơn trong nhiệm kỳ thứ hai, và không
có cơ may sau nhiệm kỳ thứ hai, khi các nhà lãnh đạo thường cạn kiệt ý
tưởng cải cách hoặc không còn đủ cảm tình từ công chúng để thực hiện cải
cách, hoặc cả hai. Dĩ nhiên, có những ngoại lệ – Lý Quang Diệu đã dẫn dắt
Singapore suốt hơn ba thập kỷ và dường như chưa bao giờ mất đi nhiệt
huyết cải cách – nhưng mô thức nêu trên là quy luật chung.
Tinh thần cố vị đã ăn vào nhiều nhà cải cách nổi tiếng nhất. Reagan trở
thành nạn nhân của “lời nguyền nhiệm kỳ hai”, những vụ tai tiếng, nỗi chán
chường của đại chúng và sự phản đối từ quốc hội khiến các Tổng thống Mỹ
khó thúc đẩy cải cách sau nhiệm kỳ đầu tiên. Mặc dù một số nhà quan sát
nghi ngờ về lời nguyền này, nhà sử học danh tiếng Michael Beschloss cho
rằng điều này phần nào có lý, bởi chưa Tổng thống nào làm được những gì
đã đề ra trong nhiệm kỳ thứ hai, ít nhất kể từ thời của James Monroe, cách
đây hai thế kỷ.
