các nhà kỹ trị Indonesia do Mỹ đào tạo, được gọi là “Berkeley Mafia”, đã
giúp chuyển biến nơi này từ một đất nước nghèo thành phép mầu nhỏ của
châu Á trong hai thập kỷ tiếp theo.
Do đó, cách tốt nhất để các nhà kỹ trị thành công là tham gia trong bộ
sậu của một chế độ độc tài như Suharto, thể chế có thể ra lệnh thay vì huy
động sự ủng hộ của công chúng. Chile là một nền kỹ trị thành công trong
những năm 1970, khi chế độ độc tài của tướng Augusto Pinochet trao nhiệm
vụ cải cách kinh tế vào tay của “Chicago Boys”, tám nhà kinh tế người Chile
từ Đại học Chicago. Họ đã lèo lái để khống chế siêu lạm phát và kiểm soát
trở lại chi tiêu công và nợ với một cái giá phải trả về kinh tế nhỏ nhoi – dù
đã có sự đàn áp tàn bạo phe đối lập chính trị. Hàn Quốc và Đài Loan cũng là
những nền kỹ trị thành công về kinh tế trong những năm đầu độc đoán, như
Singapore và Trung Quốc.
Nhưng các nhà kỹ trị có thể làm hại nhiều hơn lợi về kinh tế khi họ cố
gắng thúc đẩy những cải cách nghe chừng khôn ngoan về lý thuyết nhưng
không đếm xỉa đến tâm lý bản địa. Ở Argentina trong những năm 1990,
Tổng thống Carlos Menem đã cố gắng tái lập thành công của Chicago Boys
bằng cách tự bổ nhiệm các chuyên gia được Mỹ đào tạo. Họ đã áp đặt một
hệ thống thí điểm kiểm soát tiền tệ, giúp ổn định đồng peso của Argentina
và phục hồi tăng trưởng trong một thời gian, nhưng cuối cùng dẫn tới làm
tăng nợ công và suy thoái hoàn toàn bắt đầu từ 1998. Argentina bước vào
một giai đoạn bốn năm mà kinh tế suy giảm gần 30%, và vào 2002 quốc gia
này đã vỡ nợ với khoản tiền 82 tỷ đô-la – khi ấy là khoản vỡ nợ công lớn
nhất trong lịch sử. Trải nghiệm đó đã khiến dân chúng hết sức nghi ngờ các
nhà kỹ trị mang ý tưởng cải cách kinh tế.
Argentina vì thế dường như đã gia nhập một tầng lớp các quốc gia bất
thường, những nước đã suy thoái trong nhiều năm nhưng vẫn đủ của cải
thặng dư để vờ như không cảm thấy sức ép của khủng hoảng. Trong thời
gian gần đây, tầng lớp này cũng gồm cả Nhật Bản và Ý, với dân số đang lão
hóa nhanh chóng và nền kinh tế đang mất dần vị thế so với các nước đồng
đẳng, nhưng vẫn còn tương đối giàu có và tương đối rảnh nợ đối với nước
