Henslow đã dẹp bỏ tự ái và khuyến khích học trò mình đọc cuốn sách. Đó
là một sự khai sáng. Theo sử gia khoa học Janet Browns, tại một trong
những khúc quanh đáng nhớ nhất của lịch sử khoa học, cuốn sách của Lyell
đã dạy Darwin cách suy nghĩ về tự nhiên”.
1
. Thuyết sáng tạo (creationism) tin rằng Thiên Chúa đã tạo ra vũ trụ
và mọi thứ trong đó, như được mô tả trong Sáng thế ký (Genesis). Thuyết
thiết kế thông minh (intelligent design) cho rằng một thực thể quyền lực
thông minh không tên là người sáng tạo và người hướng dẫn cuộc sống
trên trái đất nầy. (ND)
Tất cả những điều này không có nghĩa là những nhà chuyên gia nhím
là không cần thiết. Họ khai phá ra những tri thức quan trọng. Einstein là
một chuyên gia nhím. Ông nhìn thấy sự đơn giản bên dưới sự phức tạp, và
tìm ra những lý thuyết tinh tế để chứng minh chúng. Nhưng ông cũng dành
ra 30 năm cuối của cuộc đời mình để theo đuổi một sứ mệnh duy nhất là
xây dựng một lý thuyết của mọi sự vật. Lý thuyết này sẽ làm sáng tỏ sự tùy
hứng rõ ràng là rất lộn xộn trong cơ học lượng tử, một lĩnh vực được khai
sinh một phần bởi công trình của Einstein. Như nhà vật lý thiên văn Glen
Mackie đã viết: “Dường như tồn tại một thỏa hiệp ngầm: trong những năm
sau này, Einstein làm việc với những nhà toán học thuần túy, không công
nhận những phát hiện có liên quan, và không thể thay đổi phương pháp
nghiên cứu của mình”. Einstein khẳng định một cách ẩn dụ rằng Chúa
không chơi trò xúc xắc với vũ trụ. Niels Bohr, người cùng thời với Einstein
và đã giúp giải thích cấu trúc của nguyên tử (bằng cách sử dụng phép so
sánh tương đồng với các vòng của sao Thổ và thái dương hệ), phản hồi
rằng Einstein nên có thái độ cởi mở và không nên chỉ bảo Chúa phải điều
hành vũ trụ như thế nào.
Bên dưới sự phức tạp, những chuyên gia nhím có xu hướng nhìn thấy
những quy tắc nhân – quả đơn giản và chắc chắn được hình thành bởi kinh
nghiệm chuyên môn của họ, chẳng hạn như khi họ lặp lại các thế trận trên
bàn cờ. Các chuyên gia cáo nhìn thấy sự phức tạp trong cái mà người khác
nhầm tưởng là quan hệ nhân quả đơn thuần. Họ hiểu rằng hầu hết các mối
