lực, cố nhiên rồi. Nhưng nhứt là vì cảnh giàu sang cất ngài ra khỏi mọi
lời xét xử tức thời, kéo ngài từ đám người chen chật xe métro mà nhốt
ngài vào trong hòm xe mạ kền bóng nhoáng, cách biệt ngài trong
những hoa viên to rộng dành riêng, trong những toa có giường ngủ và
trong những căn phòng thượng hạng. Giàu sang ngài ạ, vốn dĩ chưa
phải là được tha bổng, mà là được hưởng án treo, không nên bỏ lỡ...
Nhứt là ngài chớ nên tin lời bạn hữu, khi họ yêu cầu ngài ăn ngay
nói thẳng với họ. Họ hy vọng có mỗi một điều là ngài sẽ duy trì giùm
họ cái hình bóng tốt đẹp mà họ nhìn thấy ở mình và cung cấp cho họ
thêm một niềm tin chắc nữa, trích ra từ chỗ ngài đã hứa ăn ngay nói
thẳng với họ. Vậy thì làm sao đức tánh ăn ngay nói thẳng lại là một
điều kiện làm nên tình bạn được? Cái tánh thích sự thật bất kể dư luận
vốn dĩ là một mối si mê không vị nể ai và không ai cưỡng chống nổi.
Nó là một cố tật, một chỗ an nghỉ đôi khi, hoặc giả là một lối ích kỷ.
Vậy thì, ví dụ gặp phải cảnh ngộ đó, ngài chớ nên ngần ngại: cứ hãy
hứa sẽ xác thật, rồi thì cứ tùy tiện điêu ngoa. Ngài sẽ đáp ứng lòng
mong mỏi thầm kín của họ và chứng tỏ gấp đôi mối thâm tình của ngài
đối với họ.
Sự thể này quả tình xác thật đến mức chúng ta hiếm khi chịu giãi
bày tâm sự cùng kẻ hoàn hảo hơn mình. Mà còn trốn tránh họ nữa.
Ngược lại, chúng ta thường thích thổ lộ tâm tình cùng kẻ đồng hội
đồng thuyền, chia sớt với mình nhiều chỗ yếu đuối chung. Vậy thì
chúng ta nào có mong muốn cải tâm sửa tánh đâu, bởi trước đó phải bị
xem như ứ đầy nhược điểm. Chúng ta mong mỏi duy mỗi một điều là
được đoái thương và khích lệ trên bước đường thẳng tiến của mình.
Chung qui, chúng ta ao ước vừa được hết tội, vừa khỏi phải cố công
rửa sạch lòng mình. Không đầy đủ lì lợm, mà cũng không đầy đủ đức
tánh phải có. Chúng ta không đủ nghị lực của cái ác, mà cũng không
đủ nghị lực của cái thiện. Chắc ngài có đọc Dante
? Thật vậy ư? Ôi
dào! Vậy thì ngài hẳn nhớ rằng Dante thừa nhận có loại thiên thần
trung lập, trong trận đấu giữa Thượng đế và quỉ Xa-tăng. Ông đặt loại
