thể, và thói đời bạo ngược. Chúng ta nữa, cố nhiên như vậy, chúng ta
rồi tay cũng phải nhúng chàm. Ngài chắc đã nhận thấy rằng tôi không
buông tha bất cứ điều nào và về phần ngài, thì tôi biết rõ ngài cũng
chẳng rộng lượng gì hơn tôi. Vậy thì, bởi chưng chúng ta thảy đều là
quan tòa, nên chi thảy đều có tội trước mặt nhau, thảy đều là Thiên-
chúa theo cách thế xấu xa của mình, và bị đóng đinh từng người một,
mà vẫn không hay biết. Ít nữa, chúng ta thảy đều như vậy, ví bằng tôi
đây, tên gọi là Clamence, đã không tìm thấy được ngõ thoát, đã không
tìm thấy được cách giải quyết độc nhứt, nghĩa là sự thật...
Không, tôi ngưng lại đây, ngài đừng ngại chi cả. Vả chăng, tôi cũng
sắp xin phép chia tay ngài, chúng ta đã về tới trước cổng nhà tôi đây
rồi. Sống cô độc một mình, lại thêm tâm thần bải hoải, làm thế nào
được, ngài, người ta dễ hóa thành tiên tri. Dẫu sao, thì tôi cũng chẳng
là gì khác, ẩn náu trong cõi sa mạc sỏi đá, mù sa và ủng nước, một thứ
tiên tri tay không cho những thời buổi tầm thường, một thứ Élie không
Chúa cứu thế
, hâm hấp nóng và be bét rượu, lưng dựa vào cánh cửa
ẩm mục này, ngón tay chĩa lên vòm trời trĩu thấp, nguyền rủa túi bụi
đám người vô pháp không chịu nổi bất luận lời xét xử nào. Bởi vì họ
thật tình không chịu nổi nó, ngài ạ, và tất cả vấn đề nằm ở chỗ đó. Kẻ
chấp nhận một luật pháp vốn không sợ bị xét xử, nó đặt y vào trở lại
trong thứ trật tự được y tán thành. Nhưng nỗi thống khổ tột cùng của
con người bị xét xử không luật pháp. Vậy mà chúng ta lại ngụp đầu
trong biển khổ mênh mông ấy. Thiếu sợi dây thiên nhiên ghì bớt họ
lại, bọn quan tòa, được dịp tung hoành bất kể trời đất, liền ăn trừ bữa.
Vậy thì, phải không ngài, chúng ta bó buộc phải ráng sức tiến bước
mau hơn họ chớ? Và thế là một cuộc chạy đua ráo riết. Tiên tri và lang
vườn ngày càng đông đảo, họ hối hả gấp rút hầu đến nơi với một luật
pháp tốt đẹp hay một tổ chức vẹn toàn trong tay, trước khi địa cầu
vắng bóng con người! May thay, phần tôi, thì tôi đã đến nơi rồi! Tôi
vừa là phần cuối vừa là phần đầu, chính tôi là kẻ thông báo luật pháp.
Tôi làm quan-tòa-sám-hối vậy.
