chúng tôi lúc bấy giờ thảy đều bị chú chàng Duguesclin kích động.
Chính tôi chừng như cũng không cười thật sự. Thoạt đầu tôi nhận thấy
chú chàng tiên tri trẻ của mình xem ra vậy mà có lý, rồi thì nào là nắng
đốt, nào là công dịch nặng nhọc, nào là tranh giành nước nôi, nói tóm,
chúng tôi chẳng một ai còn ở trong trạng thái bình thường. Dầu sao
chăng nữa, thì tôi đã nhậm chức giáo hoàng ròng rã mấy tuần lễ, mỗi
ngày một tỏ ra trịnh trọng hơn.
Công việc ấy thế nào ư? Cũng chẳng có gì, na ná như công việc làm
trưởng nhóm hay thư ký tiểu tổ vậy. Ít nữa, thì mấy người kia, và luôn
cả thành phần không có đức tin, cũng rặp thói tòng quyền tôi. Chú
chàng Duguesclin đau khổ khôn nguôi; công việc tôi là cai quản nỗi
niềm đau khổ ấy. Bấy giờ tôi mới hay rằng làm giáo hoàng chẳng phải
dễ dúng gì như người ta tưởng và hôm qua tôi lại vụt nhớ tới nó, sau
khi đã hết lời chê bai bọn quan tòa đồng cánh với chúng ta. Vấn đề
trọng yếu trong trại giam là phân phát nước. Có nhiều nhóm chánh trị
hay tôn giáo khác cũng đã được thành lập, và mỗi nhóm vị đãi đồng
chí của mình. Thành thử tôi buộc phải vị đãi các bạn tôi, đây đã là một
điều châm chước nho nhỏ rồi. Ngay cả trong đám chúng tôi, tôi cũng
không duy trì được một sự bình đẳng tuyệt hảo. Tùy ở sức khỏe, hay ở
công việc các đồng chí mình phải làm, tôi biệt đãi người này hay
người nọ. Loại phân biệt ấy dẫn người ta đi xa lắm, đó ngài. Nhưng
quả tình là tôi mệt mỏi lắm và không thích nghĩ tới thời kỳ đó nữa. Cứ
tóm tắt là tôi đã kết sổ, cái ngày đã giành lấy phần nước của một đồng
chí ngất ngư sắp hết hơi. Không, không, không phải chú chàng
Duguesclin, y đã chết rồi, tôi còn nhớ rõ, y nhường nhịn quá độ. Lại
nữa, ví dụ lúc bấy giờ y còn sống thì, vị tình y, tôi đã cầm cự lâu hơn,
vì tôi mến y, vâng, tôi mến y, ít nữa là tôi tin như vậy. Nhưng điều
chắc là tôi đã uống phần nước ấy, bụng bảo dạ rằng mấy người kia còn
cần tới mình hơn kẻ dầu thế nào cũng sắp lìa đời, và mình phải giữ
thân ngõ hầu còn phục vụ họ nữa. Các đế quốc và các giáo hội phát
sanh như vậy đó, ngài ạ, dưới ánh mặt trời phũ phàng chết chóc. Và để
