Trong một bài viết cũ thời blog còn phổ biến, một bác kể rằng trước
phong trào di cư (tức năm 1954), việc cho thuê mướn sách đọc chỉ xuất hiện
trước các cổng trường. Những người cho mướn sách có đủ loại sách: kiếm
hiệp, khoa học giả tưởng. Thuê bữa nay, ngày mai trả, giá chỉ vài cắc. Đến
năm 1954, trên đường Nguyễn Kim có mở một tiệm cho thuê sách là dịch
vụ chưa từng có ở vùng này. Tiệm cho thuê sách hiệu Thái Bình, do một phụ
nữ người Bắc trạc ngoài 40 làm chủ. Muốn thuê sách phải đặt tiền thế chân,
khoảng 10 đồng một cuốn, tiền mướn 5 cắc. Tiệm cho thuê truyện Tàu và
các tác giả nổi tiếng như Hồ Biểu Chánh, Vũ Anh Khanh…
Một tiệm cho thuê sách được cho là lâu đời có từ giữa thập niên 1950 tại
Sài Gòn là tiệm Đức Hưng ở đường Trần Quang Khải, quận Nhứt. Tiệm này
tồn tại lâu, hoạt động liên tục nên có nhiều cuốn sách cũ, sách từ thời tiền
chiến, sách in bằng giấy dó của nhà sách Hàn Thuyên, nhiều cuốn cũ nát và
thiếu trang. Tiệm này đáng nhớ vì có sáng kiến cắt các kỳ truyện kiếm hiệp
của Kim Dung, Cổ Long, Từ Khánh Phụng đăng phơi-ơ-tông trên báo, đóng
thành từng tập để cho thuê khi các truyện này chưa xuất bản thành sách, nên
độc giả rất thích... Lúc đó, chỉ có khoảng 10 tiệm cho thuê sách ở cả Sài
Gòn.
Có thể đó là những tiệm sách của thuở ban đầu trong giới cho thuê sách,
tuy nhiên, tiệm cho thuê sách lớn nhất Sài Gòn có lẽ là tiệm Cảnh Hưng, ở
đầu đường Phan Đình Phùng (nay là Nguyễn Đình Chiểu) có tới năm tầng
lầu chứa sách. Chủ tiệm sách là ông Huỳnh Công Đáng, một người Việt gốc
Hoa rất am hiểu về sách. Hình ảnh ông được ghi nhớ thời đó là thích mặc bộ
pyjama ra tiếp khách. Cho đến năm 1971, số sách ông cho thuê đã lên tới 20
ngàn cuốn, có đủ các thể loại từ tiểu thuyết, học làm người, truyện dịch. Tất
cả sách của ông được đóng gáy, bìa bọc giấy dầu chắc chắn. Tiệm để sẵn
năm cuốn mục lục sách dày cộm, kê theo số thứ tự cũ mới và tên tác giả.
Nhờ sắp xếp hợp lý, khách đến thuê đông nhưng không phải chờ lâu. Khách
nói tên sách là sau vài giây suy nghĩ, ông Đáng có thể nói số thứ tự và khu
vực tủ kệ để sách đó. Nhiều sinh viên đến đây tìm sách để tham khảo,
