93
Nguyễn Hữu Cảnh là người nhân đức. Thương dân
nào phải đơn giản giúp đỡ cá nhân này, ủy lạo người kia,
hoặc cất chùa, miếu vì đó là chuyện người dân lo liệu
trong thôn xóm. Người lãnh đạo phải biết tạo điều kiện
cơ bản cho dân, trong hiện tại và nhất là trong tương lai
để dân sẽ tự động vào Nam đông đảo hơn.
Chuyến đi kinh lược đầu tiên bắt đầu vào mùa xuân
năm Mậu Dần (1698). Sau đó, ông trở về Nha Trang,
không rõ vào tháng nào trong năm. Trịnh Hoài Đức ghi
tiếp: Tháng 7 âm lịch năm sau (Kỷ Mão, 1699), Nặc
Thu đắp lũy ở Gò Bích (Lovek). Như đã nói, ở Cù lao
Giêng, trên sông Tiền, từ trước đã tổ chức phòng thủ,
do quân đội của Trần Thắng Tài (cánh quân bài Mãn
phục Minh ở Biên Hòa) đảm nhiệm. Trần Thắng Tài
đem việc đắp lũy ấy cấp báo. Bốn tháng sau, tháng 11,
Nguyễn Hữu Cảnh từ Nha Trang mở cuộc hành quân
vào Nam, cùng đi có Tham mưu Phạm Cảm Long, quân
sĩ dinh Quảng Nam, Bình Khang (Nha Trang), thêm
quan điều khiển dinh Trấn Biên (Biên Hòa) là Phạm
Hữu Khánh cùng tướng sĩ của Trần Thượng Xuyên (từ
Cù lao Giêng) đến trú đóng tại Tân Châu (nay là An
Giang), vùng biên giới.
Trước đó, Nguyễn Hữu Cảnh bày trận ở Bến Cá, bờ
sông Đồng Nai và cho thuộc tướng là Lão Cầm đắp lũy
Hoa Phong ở quận Tân Bình ngày nay (phường 18, đường
Địa Đạo). Hai nơi này nhằm gìn giữ Biên Hòa và Sài
Gòn, ngừa khi đối phương thọc vào, từ phía Tây Ninh.
