"- Giấy viết tay, không có dấu uỷ ban, không công chứng, vô giá trị.
Còn bà nói người chết là dân làng Khang Thượng thì tôi đâu có biết. Từ bé
đến giờ tôi chưa thấy mặt mẹ con bà về đây lần nào."
Chị Huệ đang không biết phân trần ra sao thì người đàn bà ngoài năm
chục tuổi đứng gần bước tới.
"- Chị Huệ ơi, em là Vai, con bà Viên, em biết chị và cụ, còn cháu
Mưa đây là con ông Dột, ngoài ba chục tuổi nó không biết chị là ai. Để em
đứng ra làm chứng bảo đảm cụ nhà là người làng Khang Thượng".
"- Chào dì Vai, tôi cũng vẫn nhớ dì mà. Còn ông Dột cùng đội du kích
chiến đấu bảo vệ làng với tôi một thời. Nói thế chắc cậu Mưa không nghi
ngờ nữa. Cậu cho tôi đưa bà cụ vào nghĩa trang chứ?".
"- Tôi ít tuổi nhưng chẳng phải không biết người trong quan tài là ai.
Đó là vợ bé ông huyện Vinh người tỉnh khác. Ông Vinh là quan lại phong
kiến, địa chủ duy nhất ở làng này. Con trai lớn là Việt Nam Quốc dân Đảng
phản động Việt gian làm tay sai cho Pháp rồi theo Mỹ chống lại nhân dân
ta. Con trai thứ hai cũng đảo ngũ theo giặc vào Nam. Hai mẹ con bà Huệ
không kịp theo đành ở lại miền Bắc, nhưng bỏ làng ra thành thị. Gần bốn
chục năm biệt tăm, bao lần hội làng có thấy mặt lần nào? Hộ khẩu ở đâu thì
ăn theo nơi đó. Muốn quay đầu lại với quê hương thì phải được phép của
chính quyền thôn xã. Bỗng dưng nhắm mắt xuôi tay, mang xác về chôn đâu
có được".
Nghe tay Mưa nói lí cũng cứng rắn lắm. Chị Huệ đành sai con trai lớn
đèo xe máy vào làng gặp Uỷ ban trình bày nguyện vọng xin giải quyết. Vào
đến trụ sở thì thấy cửa đóng im ỉm. Có lẽ buổi trưa không nghỉ. Hỏi thăm
đến ông Phó chủ tịch thì chỉ gặp con gái làm thư kí Uỷ ban. Cô nói sáng
mai mới tiếp khách! Việc này muốn giải quyết nhanh phải đến gặp Trưởng
thôn Lê Văn Giàn giải quyết. Hai mẹ con lại hỏi thăm vòng vèo đến nhà
Giàn. Nhưng vợ anh ta nói chồng đi đâu từ sáng chưa thấy về. Hai mẹ con
