những nồi, xoong bát đĩa, cơm nắm muối vừng, những mẩu bánh mì gặm
dở, mấv con cá khô kéo theo một đàn ruồi. Cái gia đình nheo nhóc đó nhiều
lúc bị chen đẩy mỗi người một nơi, khóc mếu gọi nhau lạc cả giọng. Chị
Dung bảo tôi xách cả hai va li để Dung bế hộ người đàn bà đứa bé trên tay.
Lúc đầu chị ta không dám đưa vì sợ người lạ bế mất con. Sau chúng tôi
phải giải thích là sẽ đi liền trước mặt chị, chị ta mới yên tâm. Chúng tôi trôi
theo dòng người rồi leo dần lên đến những bậc thang sắt cuối cùng của con
tàu cao lênh khênh như ngôi nhà ba tầng. Lên đến boong Dung trao lại đứa
trẻ cho người mẹ làm cho chị ta cảm động nước mắt vòng quanh:
- Cháu cám ơn cậu mợ đã giúp đỡ mẹ con nhà cháu.
- Một chút việc nhỏ có gì mà chị phải cảm ơn!
Chúng tôi được chỉ dẫn đến một xen-luyn trên tầng ba. Ở đây thoáng
mát, lịch sự, có giường nằm và ngay gần đấy là phòng ăn, quầy rượu, hành
khách ở tầng ba không đông lắm. Hấn hết là các gia đình viên chức. Vài vị
cố đạo, một số Tây đầm, những me Tây loại sang và nhưng nhà buôn người
Hoa, người Ấn giàu có. Họ ra đi với những hành trang đắt tiền. Tầng hai và
dưới hầm tàu lèn chặt những người phần lớn ở nông thôn, nghèo khó hơn
hoặc ít thế lực hơn. Nhìn đống đồ đạc lộn xộn bày ra quanh người họ là có
thể hiểu được hoàn cảnh của họ.
Mười hai giờ hôm đó chuyến tàu di cư thứ hai khởi hành. Một hồi còi
vang lên, con tàu từ từ chuyển mình rời bến. Nhiều người đứng trên boong
khóc sướt mướt nhìn thành phố cảng xa dần. Một vài người già chắp tay
hướng về dải đất liền, vái mồ mả ông cha, vái đền miếu, từ đường, vái miền
quê chôn rau cắt rốn một cách cung kính.
Người đàn bà chửa có bốn con nhỏ phân bua với mấy người xưng
quanh:
