Huyền lương là treo lên xà nhà. Thời Đông Hán, có một chàng trai trẻ tên
Tôn Kính, chăm chỉ hiếu học, luôn đóng cửa học hành từ sớm đến khuya
rất ít nghỉ ngơi, có khi đến nửa đêm rất dễ ngủ gật. Để không ảnh hưởng
việc học tập, Tôn Kính đã nghĩ ra một cách, chàng tìm một sợi dây thừng,
một đầu cột vào tóc mình, đầu kia cột lên xà nhà, như vậy lúc đọc sách mệt
ngủ gật chỉ cần cúi đầu là dây thừng sẽ kéo tóc làm đau da đầu, chàng sẽ do
đau đớn mà tỉnh táo học tiếp, sau đó chàng rốt cuộc trở thành chính trị gia
tiếng tăm lừng lẫy.
Thích cổ là đâm vào đùi. Tô Tần thời Chiến quốc là một chính trị gia nổi
danh, nhưng lúc trẻ học vấn không cao, đến rất nhiều nơi cũng chẳng ai để
ý, cho dù có hùng tâm tráng chí cũng không được trọng dụng, vì thế ông ta
hạ quyết tâm phấn đấu học hành. Do thường xuyên đọc sách đến đêm
khuya, lúc mệt mỏi buồn ngủ sẽ dùng cái dùi chuẩn bị sẵn đâm vào đùi,
như vậy cảm giác đau đột nhiên xảy đến sẽ khiến ông ta tỉnh táo, tiếp tục
học bài.
Cả câu này dùng để hình dung khắc khổ học tập. Tuy nhiên Cát Bàn Tiểu
lại nói là thượng điếu (treo cổ) và tích cốc (tức không ăn ngũ cốc, một cách
dưỡng sinh của người xưa).
Ngũ bức là họa tiết hình 5 con dơi.
Nguyên gốc tác giả dùng cổn địa lôi, tức một tia chớp hình tròn.
Bách hộ là một chức trong quân đội, trên là thiên hộ và vạn hộ.
Tây tịch chỉ gia sư, còn Trường Tý sư sẽ được giải thích rõ hơn trong
chương 3.
Khôi lỗi là con rối, tuy nhiên trong truyện này dịch là rối thì cũng không
đúng lắm. Thôi thì đành để nguyên vậy, các bạn đọc từ từ sẽ hình dung ra
thôi.
Chương 2: Nghĩa phụ
