xuống ghế, ghếch cả hai chân lên bàn, rồi nhắm mắt lại.
Lát sau, anh mở mắt ra, ngước nhìn lên bức phiên bản kiệt tác Don
Quichotte của Picasso. Bức tranh chiếm một chỗ hết sức trang trọng trên
bức tường, dán kín giấy đỏ đến già nửa, ngay trước mặt. Mọi chuyện trong
đời Malcolm vốn bắt đầu từ chính nhân vật Don Quichotte này. Nhờ nhà
hiệp sĩ cao lênh kênh nọ mà Malcolm có công ăn việc làm trở thành nhân
viên của CIA. Câu chuyện cách đây vừa đúng hai năm…
Vào giữa tháng chín năm 1970, Malcolm phải dự một kỳ thi viết cuối khoá
về môn văn chương, một môn thi mà anh cứ phải hoãn đi, hoãn lại mãi. Hai
giờ đầu, mọi chuyện đều diễn ra hết sức trôi chảy: Malcolm trình bày vừa
súc tích, vừa lưu loát bản chất của văn chương tự sự trong mỹ học của
Platon; phân tích tâm trạng của hai kẻ hành hương trong Truyện Canterbury
của Chaucer; thẩm định về vai trò và ý nghĩa của hình tượng con chuột
cống trong tiểu thuyết Dịch hạch của Camus và nêu lên những kỹ xảo tuyệt
vời của Salinger, khi ông miêu tả những hành động của nhân vật chính
Haden Colefield trong tác phẩm Vực thẳm trên đồng hắc mạch. Nhưng lúc
chuyển sang câu hỏi cuối cùng, Malcolm đâm cắn bút, như húc đầu phải
một bức tường đá: người ta đòi hỏi thí sinh phải “phân tích tỉ mỉ ít nhất ba
tình tiết quan trọng trong tiểu thuyết Don Quichotte của Cervantes, để nêu
bật được ý nghĩa tượng trưng của từng tiết một và mối liên quan giữa chúng
với nhau, cũng như với một nội dung của toàn bộ tiểu thuyết; đồng thời, nói
rõ phương thức mà Cervantes đã dùng, khi đưa những tình tiết trên vào tác
phẩm, nhằm khắc hoạ cô đọng hơn nhân vật Don Quichotte và Sancho
Pansa.
Malcolm chưa đọc Don Quichotte bao giờ: Anh ngồi cắn bút năm phút
đồng hồ quý báu, mắt nhìn trân trân vào tờ giấy in câu hỏi. Rồi anh thận
trọng mở tờ giấy thì trắng tinh ra, nắn nót viết:
Tôi chưa đọc Don Quichotte bao giờ. Nhưng theo tôi nghĩ, gã hiệp sĩ này
đã thất bại thảm hại trong cuộc tỉ thí với những chiếc cối xay gió. Tôi
không tin chắc lắm là Sancho Pansa cũng sẽ cam chịu cảnh đó.
Những cuộc phiêu lưu của Don Quichotte và Sancho Pansa, cặp nhân vật
cao thượng, gắn bó với nhau như hình với bóng, những người vẫn được coi