Sau khi đám đông giải tán, Joe và anh bạn cùng phòng còn tiếp tục tranh
luận đến quá nửa đêm, và lần đầu tiên Joe được nghe một người có học thức
đề xuất lý thuyết rằng toàn bộ chế độ xã hội là trái đạo đức. Anh bạn cùng
phòng lý luận, “Như cậu nói hôm nọ đấy, việc Karl làm hỏng cuộc đời của
học sinh để anh ta có thể thoát khỏi quân dịch là một sự trái đạo đức hiển
nhiên, nhưng nó lại do một sự trái đạo đức lớn hơn tạo ra. Sự trái đạo đức
của Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ khi tiến hành một cuộc chiến tranh không
tuyên bố mà Quốc hội chưa bao giờ cho phép.”
“Cậu nói thế là có ý gì?” Joe hỏi.
“Lấy ví dụ thằng cha cầu thủ bóng đá hợm hĩnh khoe khoang việc đã làm
một cô gái hắn không hề yêu mang thai chỉ vì mục đích trốn lính mà xem.
Việc đó rõ ràng là trái đạo đức, nhưng không thể xảy ra nếu nền dân chủ của
chúng ta không thối nát từ trước. Các quan chức được bầu để đại diện cho
chúng ta lại để mình bị qua mặt, rồi vỗ tay tán thưởng khi Tổng thống hành
động trái pháp luật.”
“Cậu sẽ làm gì với chuyện đó?”
“Tớ không biết. Nhưng tớ biết là người ta không thể hợp tác vô hạn định
với tình trạng trái đạo đức mà không thành ra hư hỏng. Và tớ không có ý
định biến mình thành hư hỏng.”
Anh ta nói nhỏ nhẹ, nhưng với sức thuyết phục sâu sắc đến nỗi Joe phải tự
xác định xem anh sẽ cho phép việc trốn quân dịch bằng cách ẩn tránh trong
trường đại học tiêm nhiễm vào anh sâu đến mức nào.
Chính kinh nghiệm thứ tư đã đúc kết quan điểm của anh, một việc mà bản
thân nó tầm thường đến mức đối với người bình thường trong những thời
điểm bình thường thì nó thậm chí còn chẳng được nhắc đến. Joe tới một
quán bar nằm trong khu vực khá phức tạp phía bên kia thành phố để nghe
một nhóm nhạc trình diễn và trên đường về ký túc xá anh tình cờ đi qua một
nhóm da đen đang tụ tập ở góc phố, và một anh chàng mặc quân phục cất
tiếng gọi, “Ê, thằng cha da trắng! Hẹn gặp mày ở Việt Nam nhé.” Nhưng
một người khác nói, “Hắn thì không đâu. Hắn là sinh viên đấy.” Joe cười,
chĩa ngón cái và ngón trỏ tay phải làm súng, vừa giả bộ bắn vào chàng lính
