đã tìm được một người da đen trông có vẻ khá hơn viên thư ký của chúng ta
ở Geneva. Nhưng hôm nay mới là ngày làm việc thứ sáu của anh ta - và anh
ta đang ở đâu chứ?”. Ngày thứ bảy, thứ tám rồi thứ chín, Nordness bắt đầu
buổi sáng của tôi bằng việc buồn rầu thông báo viên thư ký vẫn vắng mặt.
Rồi sang ngày thứ mười, Nordness nở nụ cười mỉm chua chát cố hữu mà
nói, “Vậy đấy, anh chàng của chúng ta đã quay lại. Và khi tôi hỏi anh ta đã
biến đi đâu suốt bốn ngày nay, ông thử đoán xem anh ta trả lời ra sao nào?
‘Xem này, thằng Harry lao đầu vào rắc rối, phải có ai đó giúp nó chứ.’ Harry
là ai nào? Một cậu em họ xa ba đời.” Theo Nordness, bất cứ rắc rối nào liên
quan tới cuộc sống gia đình cũng là cái cớ để nhân viên da đen bỏ bê trách
nhiệm của mình ở công ty. “Mà gia đình thì được định nghĩa rộng lắm,” ông
ta nghiêm khắc nói. “Hôm nọ là vụ tai nạn xe cộ liên quan đến cháu vợ của
ông chú một nhân viên. Anh ta vắng mặt hai ngày, và khi tôi hỏi anh ta có
thể biện minh cho việc này như thế nào, anh ta trả lời, ‘Chúng ta đang nói
đến một cậu bé. Nó phải được bảo vệ trước bọn cớm.’”
Nếu tôi bắt tay vào một dự án mà vấn đề cốt yếu là phải thực hiện một
cách nghiêm khắc thì thời gian đầu Nordness luôn giữ cho mọi thứ tiến triển
thuận lợi, nhưng chẳng bao lâu sau ông ta lại mò tới văn phòng tôi quả quyết
rằng ông ta không thể làm cho đám giám sát viên da đen buộc mọi người
tuân theo mức sản xuất cố định được vì họ rất thông cảm với bất cứ công
nhân nào gặp phải vấn đề đặc biệt. Một hôm Nordness đến hỏi tôi, giọng
như sắp khóc, “Ông có đoán được cô thủ quỹ của chúng ta đang ở chỗ quái
quỷ nào không? Tôi đã cử người đi tìm, và anh ta mang về tin tức tốt lành
này: ‘Cô Catherine bảo phải đi thăm bà bác ở Tây Philadelphia. Đầu tuần
sau cô ấy sẽ về.’”
Tôi nói với ông ta, giọng có phần khó chịu, “Hình như ông không có khả
năng thích nghi với cộng đồng người da đen thì phải.” Rồi tôi nêu thêm một
đề nghị vốn không bao hàm ý định làm cho ông ta tưởng là nghiêm túc: “Có
lẽ quay về Geneva ông sẽ thấy dễ chịu hơn.”
“Tôi có thể đi ngay đêm nay!” ông ta reo lên. “Tôi đã hư thân vì làm việc
với người Đức rồi. Với họ, ông chỉ việc thống nhất về phương pháp là mọi
