Tôi chỉ vào kho vũ khí nói, “Sau chuyện đó thì làm gì còn hào hứng mà
nói nữa.”
“Tôi muốn nghe.”
“Nó sẽ chỉ làm ông tức giận thôi.”
“Không hơn nỗi tức giận mà tôi đã trải qua trước đây.”
“Thế này nhé. Cho đến ngày hôm qua tôi đã có một giám đốc văn phòng
tên là Nordness. Đưa ông ta đi cùng từ Geneva. Ông ta bỏ đi rồi. Tại sao?
Ông ta bảo tôi rằng tất cả những gì ông ta nhận được từ người da đen ở
Philadelphia là ung nhọt. Vì trong những tầng lớp thấp hơn ông và Cato, ông
ta không thấy được ý thức trách nhiệm. Nếu thứ Hai ông ta nhận một người
vào làm việc thì anh ta mất tăm mất tích ba ngày liền cho đến thứ Sáu. Nếu
ông ta mở một chi nhánh ở ven thành phố và tuyển nhân viên da đen thì tuần
sau đó văn phòng ấy lúc mở cửa làm việc, lúc không. Nordness tin rằng các
nhà lãnh đạo công đoàn hoàn toàn có lý, dù các ông có thích điều đó hay
không, khi họ nói, ‘Chắc chắn rồi, người da đen có thể học được, nhưng anh
chẳng bao giờ biết được liệu họ có đến làm việc hay không.’ Vì vậy, chừng
nào nội bộ xã hội của các ông chưa được sắp xếp lại, chừng đó sự tự lên án
đáng sợ này sẽ còn ám ảnh các ông... ngăn không cho các ông có được
những điều tốt đẹp mà các ông mong muốn.”
Trước sự ngạc nhiên của tôi, Muhammad lắng nghe lời phê bình, mím
môi trầm ngâm nói, “Nordness có lý. Chúng tôi biết điều này - một cách đau
đớn - và chỉ có chương trình của chúng tôi mới thay đổi được mọi việc... ý
tôi là, thay đổi tính cách người da đen.”
“Các ông có chương trình gì?” chỉ vào hai tập giấy có vẻ như nhất định sẽ
làm cho người da đen bị cô lập hơn nữa, tôi hỏi.
“Lòng tự trọng,” Muhammad đáp. “Khi nào người da đen có khả năng tổ
chức mọi việc theo cách của mình... làm những việc của mình...” Ông ta
ngừng lại, cố tìm một khái niệm mà hình như ông ta vẫn chưa định hình
được thích đáng, rồi không nói gì nữa.
