nói rằng nếu bạn không muốn thì bạn không nhất thiết phải trở thành kẻ thô
lỗ.”
“Em lấy đâu ra những ý nghĩ ấy? Mẹ em à?”
“Bà bỏ trốn rồi. Uống quá nhiều. Bà ăn cắp tiền của tất cả hàng xóm láng
giềng và bỏ trốn.”
“Cha em thì sao?”
“Ông chẳng bao giờ nghĩ ra được điều gì hết. Ông không phải người xấu,
nhưng ông yếu đuối quá. Bây giờ em còn kiếm được nhiều tiền hơn cả
những gì ông làm ra được từ trước tới nay. Em thực sự không trách mẹ vì đã
bỏ đi. Chẳng dễ dàng gì đối với một người đàn bà cả đời không có lấy được
một bộ quần áo mới.”
“Nhưng cách tiếp cận vấn đề hợp lý của em? Nó được ảnh hưởng từ ai?”
“Chúng em có một ông mục sư rất tốt... trong một thời gian ngắn. Ông bị
lao phổi, và em tin chắc ông biết mình sắp chết. Ông muốn dạy chúng em tất
cả những gì ông biết, nhưng chỉ những điều quan trọng thôi. Em thường
quan sát mẹ em, cha em, và rồi ông mục sư. Lúc đó, em khoảng mười tuổi -
hay mười một - và em nghĩ: Có một sự khác biệt khủng khiếp giữa người
mạnh mẽ và kẻ đáng thương. Tất nhiên, cha em có thể đấm vào mũi ông
mục sư. Về mặt ấy cha em là người mạnh mẽ. Nhưng giữa cha em và ông
mục sư là một hố sâu ngăn cách rất lớn...” Cô ngừng lời, đưa bàn tay mũm
mĩm lên xoa mặt và kết luận, “Ngay lúc đó em đã quyết định mình sẽ là
người mạnh mẽ - theo nghĩa tốt đẹp của từ này.”
Càng ở lâu với cô gái rộng lượng đó, Bruce càng biết chắc chế độ của
nước Anh không ổn. Một cô Pam-Béo mộc mạc, một cô Pam-Mini khôn
lanh - cả hai đều bị ngăn cản không thể đạt được những gì mà ở đất nước
khác có lẽ là chuyện bình thường. Một bàn tay nặng nề và gây tê liệt đè
xuống người họ; đó là truyền thống, là ý thức giai cấp, là nền giáo dục thiếu
sáng tạo, dù là gì đi chăng nữa thì nó cũng đòi hỏi sự mất mát nghiêm trọng.
Ở Israel, hai cô Pam sẽ phục vụ trong quân đội và được hưởng một nền giáo
dục thực dụng. Họ sẽ không tránh khỏi bị buộc phải sống một cách hữu ích
tối đa. Tất nhiên, trong các cuộc tập trận ở sa mạc Negev, Pam-Mini sẽ vẫn
