xoay xở chỉ với ba thời - hiện tại, tương lai và một thời quá khứ mà trong đó
động từ vẫn giữ nguyên, chỉ có phân từ thay đổi - đến mức cho đến nay khi
dùng tiếng Pháp, tôi không bao giờ nói I sau mà chỉ là I have seen: J'ai vu.
J'ai acheté. J'aipensé.
Mười sáu ngày sau cuộc gặp đầu tiên với bà Trenet, tôi đã phát biểu một
bài ngắn bằng tiếng Pháp về mùa đông ở Minnesota cho một câu lạc bộ tại
Geneva. Tôi nói không lưu loát lắm nhưng vẫn làm cho mọi người hiểu
được, vậy là từ hôm đó tôi sử dụng tiếng Pháp không chính xác thì cũng tự
tin.
Phương pháp giảng dạy của bà còn có một điểm đặc biệt nữa; cuối tuần
thứ nhất, bà bảo tôi, bằng tiếng Pháp, “Đây là cuốn từ điển. Đừng dùng. Mà
hãy ngồi viết ra một danh sách những từ quan trọng trong nghề nghiệp của
ông... bằng tiếng Anh. Những điều ông thực sự muốn nói. Tìm từ tiếng Pháp
tương đương và học thuộc lòng. Rồi bỏ từ điển đi. Vì chúng tôi nhận thấy,
nếu ông đọc tiếng Pháp và đoán nghĩa từ thì sau cùng ông sẽ tiến bộ hơn
một chút so với việc cứ gặp từ nào tra luôn từ đó. Và quan trọng hơn cả là
ông sẽ thích thú hơn nếu nhớ được.
Vậy là, như đã kể, một hôm tôi ngồi giết thời gian ở quán Alamo, và trong
lúc đang nửa nghe nửa điếc trước tiếng ồn kinh khủng phát ra từ máy quay
đĩa thì thật khó hiểu, lần đầu tiên tôi chợt nghe ra được nhạc điệu và ca từ
thực sự. Hàng rào âm thanh đã bị phá vỡ. Những gì lúc trước chỉ thuần túy
là tiếng ồn, nay lại trở thành một chuỗi âm thanh riêng lẻ, mạnh mẽ và có ý
nghĩa sâu sắc. Đó là một bài hát giống như “Nel Blu Dipinto del Blu”, một
tiếng kêu từ trái tim, và ca từ cứ như do chính tôi nói ra, vì giọng khàn khàn
của một người đàn ông sầu não đang rên rỉ: “Ai người bỏ quên chiếc bánh
ngoài mưa gió...” Tôi yêu cầu Joe cho nghe lại đĩa đó, vì quán không đông
khách lắm nên anh chiều lòng tôi ngay, thế là tôi bắt đầu tìm hiểu cuộc cách
mạng vốn được âm nhạc bảo trợ trong lúc tôi còn để ý tới những việc khác.
Giờ đây đến quán không còn là cách tránh đám người Hy Lạp ưa trì hoãn
- vẫn không sao gom đủ tiền để cứu những tòa nhà chọc trời của họ - mà là
một cuộc phiêu lưu vào thế giới âm thanh. Tôi nghe đĩa, quan sát phản ứng
