như Humphrey Bogart khi anh đưa tàu vào đám rong nhung nhúc đỉa ấy.
Không thể yêu cầu anh biết tất cả được.”
Rồi thời gian trôi đi, Holt nhìn nhận thảm họa Hungnam như một sự cố
không mấy quan trọng bất ngờ ập đến với các đội quân và các quốc gia:
“Chúng ta đã thoát khỏi đó.” Thật ra, khi cuộc chiến tranh Việt Nam leo
thang, anh đã cố hết sức để được giao nhiệm vụ chiến đấu, nhưng anh được
thông báo là đã quá tuổi phục vụ ở cấp bậc của mình. Anh từng nói với tôi
rằng anh coi toàn bộ cuộc chiến tranh Việt Nam như một nước cờ sai
Hungnam quy mô lớn. “Có bất ổn phát sinh ở đâu đó, nhưng chỉ vài người
tài giỏi có thể giải quyết được.” Nếu không phải trải nghiệm sự kém cỏi
trong vụ Hungnam thì, cũng như phần lớn các đại diện kỹ thuật khác, chắc
chắn anh sẽ chỉ quy trách nhiệm cuộc chiến tranh Việt Nam cho các chính trị
gia. Tận mắt chứng kiến những gì có thể xảy ra ngay cả với những ý định tốt
đẹp nhất, Holt không còn chắc chắn nữa.
* * *
Vì sao trong các chuyến công tác tôi lại chịu khó ghé thăm Harvey Holt?
Vì sao, trong tất cả các đại diện kỹ thuật mà tôi từng có quan hệ công việc,
anh lại là người lôi cuốn được tôi?
Kể ra nguyên nhân cũng khá kỳ lạ. Như tôi đã nói, lần đầu tôi gặp Holt là
năm 1954 ở Yesilkoy, ngay sau khi vợ anh đùng đùng bỏ đi khỏi Thổ Nhĩ
Kỳ. Vì nhà cửa trống trải, anh mời tôi dùng tạm một phòng trong thời gian
tôi tiếp thị World Mutual đến các đại diện kỹ thuật khác ở khu vực
Constantinople; và một hôm, tôi định vào buồng tắm thì đụng phải anh đang
từ đó ra, trên người chỉ độc cái khăn tắm quấn quanh bụng. Tôi nhìn thấy
một vết sẹo hằn rõ ngang ngực anh. Trông như thể một tia chớp hình răng
cưa đã đánh trúng vào vị trí đó và làm cháy sém da thịt ngay tại chỗ. Bình
thường, người ta nên tránh đả động đến vết thương của người khác vì không
