cảnh khiến chúng tôi xúc động ngay lúc ấy cũng như hồi chúng tôi được
nhìn thấy lần đầu.
Trên dãy đồi thấp trước mắt có một cụm tháp vuông màu nâu đỏ tồn tại từ
thời La Mã khi khu vực trung tâm này bị chiến tranh tàn phá. Những tòa
tháp này đều đẹp đẽ uy nghi, ngày nay không còn được sử dụng mấy nữa,
nhưng chúng góp phần làm cho phong cảnh thêm nổi bật, thậm chí là độc
đáo, vì dường như chúng sắp xếp mọi vật vào đúng vị trí, như thể muốn
tuyên bố, “Chúng tôi là những linh vật hộ vệ mà xã hội văn minh tập hợp
xung quanh.”
Vượt qua cụm tháp tám dặm nữa, đến rìa dãy núi Pyrenees, chúng tôi có
thể thấy những chóp nhọn trắng phau của thành phố Pamplona nép mình
dưới bầu trời đã chuyển thành màu xanh thẫm vì hoàng hôn đang buông.
Chắc hẳn Charlemagne có cảm giác tương tự khi ngó xuống Pamplona trên
đường quay về Pháp sau khi chiến đấu với quân Moor. Ignatius Loyola cũng
đã đứng tại địa điểm đó trong những ngày trước cải đạo, khi còn là một kẻ
hung hăng chuyên gây lộn từ một ngôi làng miền Tây đi đến nơi này tìm vận
may. Và cũng chính từ chỗ này Ernest Hemingway đã chiêm ngưỡng thành
phố trong những ngày đầy ý nghĩa khi ông đang thai nghén tác phẩm quan
trọng đầu tiên của mình.
Chiều hôm đó, chúng tôi đã thấy một Pamplona hẻo lánh, thanh bình, và
thật khó tin là trong chín ngày sắp tới nơi ấy sẽ là trung tâm náo nhiệt của
thế giới.
Gần trung tâm Pamplona có một tòa thị chính lâu đời, và cứ đến ngày
mồng năm tháng Bảy hàng năm trông nó lại có vẻ bị vây hãm, tưởng như
quân Visigoth từ dãy Pyrenees sắp ầm ầm kéo xuống, vì toàn bộ tủ kính cửa
hàng trong khu vực đều bịt ván kín mít, bốn cảnh sát được tăng cường ở
những nơi bình thường chỉ cần một người canh gác, các cửa hiệu bình chân
như vại thì được khóa móc với lời chú giải mà mọi người dân thành phố đều
hiểu: Cửa hiệu đóng cửa trong chín ngày.
Chúng tôi vừa tới Pamplona, Holt liền đi thẳng đến tòa thị chính xem tấm
biển gắn vào tường: Độ cao trên mực nước biển tại Santander: 443,80 mét.
