Dường như ở đám thanh niên đủ mọi quốc tịch ấy, có một điều gì đó khơi
cho họ cảm hứng tắm khỏa thân; riêng bản thân tôi đã đến tuổi thấy biết ơn
sự hỗ trợ của một bộ đồ bơi thiết kế khéo cho vẻ bề ngoài. Khi Monica nói
với tôi về niềm hân hoan họ tìm được trong việc tắm biển như vậy, tôi phải
hỏi, “Như thế có nghĩa là Joe và Gretchen...” và cô không cho tôi nói hết
câu, “Không có gì đâu! Cháu nghĩ Gretchen phải đấu tranh tư tưởng dữ lắm
mới dám cởi hết đồ ra. Chắc chắn bạn ấy không muốn có quan hệ nào khác
với anh Joe. Vả lại, bạn ấy vẫn còn thích anh Clive và...” Đến lượt tôi ngắt
lời cô, “Vậy ý cháu muốn nói là hai cô cậu ấy đi tắm khỏa thân hàng ngày
và chỉ có thế thôi sao?” thế là cô gắt ầm lên, “Trời ạ, cháu cũng từng đi tắm
truồng với một lô đàn ông mà cháu không muốn ngủ chung đấy thôi.” Tôi
chắc cô nói thật, nhưng với sự dạy dỗ mà tôi được tiếp thu, tôi thấy khó tin
nổi.
Những rối ren xã hội học mà cuộc hành trình phơi bày ra đều sâu sắc.
Moçambique có dân số khoảng tám triệu người, trong đó chín mươi tám
phần trăm da đen, vậy mà người da trắng nắm quyền tuyệt đối. Ở Lourenço
Marques, nơi tập trung quyền lực, người da trắng co cụm khá đông, tạo cảm
giác sự phân chia màu da là khoảng chừng tám mươi phần trăm trắng, hai
mươi phần trăm đen, nhưng ở vùng nông thôn tình hình thực tế hoàn toàn bị
phơi bày. Người da đen không sống ở các thị trấn nhỏ; họ sống ở các kraal
nhỏ, tức một khoảnh đất trống trong rừng rậm, bao quanh là ba bốn căn nhà
tròn, và ở đó cuộc sống tiếp tục khá giống cái mạch của hai nghìn năm
trước, thỉnh thoảng thay đổi do cái lốp cao su bỏ đi hay một thùng xăng
rỗng. Tài sản chủ yếu của bất kỳ gia đình nào cũng là một cái thùng gỗ to để
lấy nước từ giếng chính quyền, thường cách khá xa. Điều này có nghĩa là
phụ nữ trong các lán phải dành phần lớn thời gian trong ngày kéo thùng rỗng
đến giếng và lôi thùng đầy về nhà. Họ làm việc này khá tài tình: họ chỉ việc
đặt thùng nằm xuống đất, cột dây vào hai đầu rồi kéo nó theo sau mình, tự
chiếc thùng tạo thành một dạng bánh xe lăn không ngừng, nảy bật qua các
gốc cây cụt và suýt vỡ tan khi đập vào đá. Ở Moçambique, bánh xe đích
thực vẫn chưa được thừa nhận.
