tàu rời đảo, xác sẽ bị quẳng xuống biển, song thảy đều được chết như tín đồ
Thiên Chúa giáo trung thành.
Tôi còn nhớ một câu mà tôi sẽ không bao giờ xóa khỏi tâm trí được. Nó
cứ phục sẵn ở đó như một căn bệnh ung thư. Tôi vô tình đọc được nó, và tác
giả không hề cố gắng giải thích bất cứ điểm đặc biệt nào. Chỉ cố gắng tường
thuật đầy đủ. Ông viết, ‘Các giáo sĩ dòng Tên quản lý barracoon của họ
trong đất liền đối diện với đảo và dùng xuồng kéo nô lệ của họ lên tàu.’ Ông
cứ suy nghĩ câu này mà xem.”
Nhưng đoạn Cato thường nhớ đến nhất, cậu lại không bao giờ nhắc đến.
Tôi nghĩ cậu biết mình không thể tự tin nói ra đoạn đó mà không lạc giọng
mất, nhưng cậu đã dùng chiếc máy chữ cũ của ông Hajj’ để đánh lại, và cậu
cho tôi xem bản đánh máy này:
Thời đó ở một trong những ngôi nhà lớn trên đảo Moçambique có vợ một
viên chức Bồ Đào Nha giàu có sống. Rủi thay, người bà càng ngày càng đẫy
ra còn mặt phèn phẹt khó coi đến nỗi bà nổi tiếng khắp nơi với cái tên Sư tử
cái. Theo như người ta nói, bà ta cũng biết mình bị gọi như vậy, cho nên tính
khí bà ta đâm mỗi năm một thêm khó chịu, và vì không có con cái còn chồng
tằng tịu với nhiều đàn bà khác, bà ta chỉ biết trút nỗi bực dọc lên đầu nô lệ
của mình, và bà ta quen thói cột chặt xuống đất bất cứ nữ nô lệ nào hứa hẹn
sẽ trở nên xinh đẹp tới mức quyến rũ được chồng bà ta rồi đánh gãy răng
cửa của họ. Đi đâu bà ta cũng mang theo palmado, cây gậy tày một đầu to
bằng cỡ cái đĩa nhỏ, được dui nhiều lỗ và gắn với một tay cầm bằng tre rất
dẻo, và nếu cô thợ may nào phạm phải dù chỉ một lỗi trong lúc may váy áo
cho bà ta, bà ta sẽ bắt cô gái giơ tay phải lên rồi dùng cái palmado đó vụt
bảy mươi hoặc tám mươi lần, quật thật lực sao cho các lỗ đục khiến cho bàn
tay cô thợ may phồng rộp lên, sau đó lệnh cho cô gái ngay tức khắc trở lại
với công việc, tiếp tục khâu mà không được sai để khỏi bị cái palmado hỏi
thăm bảy hay tám chục lần nữa.
Cato càng đọc nhiều sách của ông Hajj’, câu chuyện thực về châu Phi
càng trở nên khủng khiếp, và không có gì đẫm máu và khủng khiếp hơn
phần đóng góp của hòn đảo thân thiện này vì nó từng là kho hàng nơi xác
