trắng cho cách hóa trang ma quái ấy, và điều rõ ràng nhất họ có thể nói cho
anh là bộ lạc của họ luôn quan niệm màu trắng sẽ mang lại vẻ đẹp cho người
phụ nữ, và khi họ nói thế, Cato chỉ một người đàn bà Bồ Đào Nha vừa béo
vừa lùn có nước da xấu. Họ có cho là bà ấy xinh đẹp không?... Không giống
chúng tôi, nhưng bà ấy là người da trắng.
“Mình không cho rằng châu Phi sẽ tiến lên được,” anh làu bàu một mình
khi ông Hajj’ và đám đàn bà đã bỏ đi. “Trừ phi đạo Hồi cứu giúp chủng tộc
da đen.” Anh vẫn cảm thấy châu Phi sẽ tìm được lối thoát trong đạo Hồi,
nhưng một lần nữa đánh giá này bị lung lay đến tận gốc khi Gretchen, theo
cách thức thẳng thắn quen thuộc tự mình tìm kiếm bằng chứng, chỉ ra rằng
các tín đồ Hồi giáo ở Moçambique vẫn duy trì hai nghĩa trang, một khu trên
đảo dành cho người da trắng, một khu dành cho người da đen khuất nẻo
trong đất liền.
Trong số các công dân Ilha de Moçambique đang dần hình thành thói
quen ghé vào pop-top để quan sát và thỉnh thoảng nói chuyện với nhóm
khách nước ngoài trẻ tuổi, có ông thương gia Bồ Đào Nha béo tốt mặc đồ
trắng đã đón tiếp họ đêm đầu tiên và giới thiệu họ với ông Hajj’. Một buổi
chiều, trong lúc nói chuyện phiếm, ông phát hiện ra họ đã đến Silves, và ông
vui vẻ reo, “Tôi từ Portimão đến đây!” vậy là họ bèn dành chút thời gian chỉ
để nhắc đến tên mấy địa điểm mà họ nhớ rất rõ ở Algarve: Albufeira, Lagos,
Faro và, với phần nào tôn kính, Alte; rồi Gretchen, trong nỗi thương nhớ
ngôi làng trên núi có quảng trường được bức tượng nhà thơ bằng đá đứng
canh, liền mang cây đàn guitar ra. Vậy là quảng trường chẳng mấy chốc đã
đông nghịt những phụ nữ da đen với khuôn mặt trắng sáng mờ mờ trong ánh
chiều tà.
Gretchen hát trong gần một giờ đồng hồ trước một đám thính giả biết trân
trọng từng nốt nhạc mà cô trao tặng, và khi cô đặt cây đàn xuống, ông
thương gia Bồ Đào Nha phát biểu bằng thứ thổ ngữ kinh khủng, “Thật dễ
chịu biết bao được thưởng thức âm nhạc vào lúc cuối ngày,” và ông nhất
định mời họ đi cùng đến Bar Africa để uống nước, và giữa cuộc tán gẫu, ông
nói, “Tất nhiên các bạn có kế hoạch đi thăm khu bảo tồn cấm săn bắn tuyệt
