"Trung đoàn hoả mai sẽ chỉ thắng được một trận. Người man di có thể tiêu
diệt được chúng ta nếu chúng đổ bộ đông quân với súng và đại bác, Đại
nhân cần phải có một hạm đội kiểu man di. Cho đến nay, kiến thức của
Anjin-san đã tỏ ra có giá trị rất lớn đối với Đại nhân, lớn đến mức nó cần
được giữ kín, chỉ riêng Đại nhân biết thôi. Nằm trong tay địch, kiến thức
của ông ta sẽ cực kỳ nguy hiểm cho Đại nhân."
"Hiện nay, những ai biết kiến thức đó?"
"Yabu-san biết nhiều, nhưng Omi-san còn biết nhiều hơn... ông này là
người mẫn cảm nhất. Igurashi-san, Naga-san và binh sĩ... tất nhiên binh sĩ
hiểu chiến lược, nhưng không hiểu những tình tiết tinh vi hơn và không biết
tí gì về kiến thức chính trị và kiến thức chung của Anjin-san. Tôi, tôi hiểu
nhiều hơn tất cả. Tôi đã ghi lại mọi điều ông ta nói, hỏi hoặc bình luận.
Trong chừng mực cố gắng nhất của tôi. Tất nhiên ông ta mới chỉ nói với
chúng tôi về một số việc, nhưng tầm hiểu biết của ông ta rộng và trí nhớ của
ông ta gần như hoàn hảo. Nếu có đủ kiên nhẫn, ông ta có thể cung cấp cho
chúng ta một bức tranh chính xác về thế giới, phong tục tập quán và những
nguy hiểm của nó, nếu ông ta nói sự thật."
"Ông ta có nói sự thật không?"
"Tôi tin là có."
"Ý kiến của bà về Yabu thế nào?"
"Yabu-san là một người hung bạo, bất chấp luân thường đạo lý. Ông ta
chẳng coi trọng cái gì hết trừ quyền lợi riêng của ông ta. Bổn phận, trung
thành, truyền thống, đều chẳng có ý nghĩa gì đối với ông ta. Đầu óc ông ta
đôi khi cũng lóe lên những ý nghĩ tinh ranh, thậm chí thông minh nữa. Ông
ta là kẻ thù hay là đồng minh đều nguy hiểm cả."
"Đó là những đức tính đáng khen cả. Còn về mặt nhược điểm thì sao?"
"Một người cai trị tồi. Nông dân của ông ta sẽ nổi loạn nếu chúng có vũ
khí."
"Tại sao?"
"Vì thuế mà quá nặng. Thuế bất hợp pháp. Ông ta thu bảy mươi phần trăm
thóc lúa, cá, và các sản phẩm. Ông ta đã bắt đầu thu thuế thân, thuế đất,
