a) Đối với con cái, FSH kích thích sự phát triển của noãn, còn LH làm
noãn chín, gây rụng trứng, tạo thể vàng và kích thích thể vàng tiết ra
hoocmon progesteron. Đầu tiên vùng dưới đồi tiết ra GnRH (nhân tố gây
chế tiết FSH) kích thích thùy trước tuyến yên tiết ra FSH và LH gây hưng
phấn làm noãn chín, đồng thời tăng cường sự phát triển của thể vàng. Buồng
trứng cũng có tác dụng ngược trở lại bằng cách tiết ra estrogen và
progesteron. Các chất này khi được tiết ra với số lượng ở mức tối đa sẽ tác
động ngược lên tuyến yên và vùng dưới đồi, có tác dụng gây ức chế các cơ
quan trên tiết ra FSH và LH. Trường hợp trứng không được thụ tinh, thể
vàng teo lại và thoái hóa; vùng dưới đồi kích thích lên tuyến yên làm tuyến
này tiết ra FSH và LH; và một chu kỳ mới được phát động trở lại để hình
thành nang noãn mới.
Progesteron ức chế sự rụng trứng không phải do kết quả trực tiếp tác
động lên buồng trứng mà do sự ức chế tiết các nhân tố dưới đồi. Những
thuốc chống thụ thai có chứa estrogen và progesteron tổng hợp cũng có tác
dụng ức chế sự rụng trứng. Các hoocmon tự nhiên nhanh chóng bị phân hủy
còn các hoocmon tổng hợp có khác ít nhiều với hoocmon tự nhiên về cấu
trúc phân tử, vì vậy phân hủy chậm hơn nhiều. Khi uống các thuốc này vào
thời gian ở giữa chu kỳ kinh nguyệt đã tăng cao ức chế tiết FSH và LH, vì
vậy không xảy ra hiện tượng rụng trứng.
Dựa vào sơ đồ điều hòa tạo trứng, người ta có thể áp dụng phương pháp
tránh thụ thai bằng uống thuốc tránh thai, vì những thuốc chống thụ thai có
chứa estrogen và progesteron tổng hợp cũng có tác dụng ức chế sự rụng
trứng. Ngoài ra, còn có các biện pháp tránh thụ thai khác như: dùng bao cao
su, xuất tinh ngoài âm đạo, vòng tránh thai, v.v...
b) Đối với con đực, FSH kích thích sự phát triển của ống sinh tinh và tạo
thành tinh trùng. LH tác dụng lên tế bào sẽ gây tiết hoocmon testosteron.
Đầu tiên, vùng dưới đồi tiết ra GnRH (nhân tố gây chế tiết FSH) kích thích
thùy trước tuyến yên tiết ra FSH để kích thích sự phát triển của ống sinh
tinh và tạo thành tinh trùng; và tiết ra LH có tác dụng lên tế bào kẽ để gây
tiết hoocmon teatosteron. Khi LH gây hưng phấn, các tế bào kẽ tiết ra quá
