Thường thường trong khi nói năng, người bản ngữ có thể tránh hẳn
những kiểu câu mình chưa nắm vững (dĩ nhiên nếu người đó không có thói
ăn nói cầu kỳ); nhưng trong khi viết hay trong khi phát biểu ở những môi
trường nhất định, họ có thể vì yêu cầu của hoàn cảnh mà buộc lòng phải
dùng đến những kiểu câu chưa nắm vững đó.
Đối với loại lỗi này, người làm công tác giảng dạy hay biên tập cần có
thái độ nghiêm khắc hơn. Ỏ đây có thể tin chắc rằng chuyện dùng sai
không hề do “xu hướng chuyển biến tự nhiên” của ngôn ngữ mà ra, tuy có
thể chịu sự chi phối của những quy luật nào đó của bản ngữ làm cho người
dùng dễ bị nhầm lẫn. Nói chung, những lỗi này thường làm cho câu văn
không tuân theo những quy tắc vốn có của bản ngữ (chứ không riêng gì của
thứ tiếng làm cội nguồn cho sự tiếp thu). Nếu người nghiên cứu đã xác định
được như vậy, thì người giáo viên hay biên tập viên cần kiên quyết sửa lại
cho đúng.
Dĩ nhiên không phải bao giờ việc xác định đó cũng dễ dàng, và ta có thể
gặp những trường hợp mà người này cho là viết đúng ngữ pháp, nhưng
người kia lại cho là sai: Mỗi người đều có cái lý của mình.
Trong những trường hợp như thế, giáo viên nên căn cứ vào tính đặc thù
của trường học mà giải quyết: Ở đây, học sinh cần học và sử dụng những
cách nói, những cách viết chững chạc và chắc chắn đúng nhất, những cách
mà không ai có thể chê trách (hay nghi ngờ) là sai, mặc dầu có thể có
những nhà văn, nhà báo nào đó dùng những cách nói, cách viết đó. Chẳng
qua đó cũng là một nguyên tắc cơ bản của nhà trường: Trước khi học múa,
phải học đi cho vững đã.
Một nguyên nhân nữa khiến cho học sinh dễ dùng sai những kiểu câu
không thông dụng trong ngôn ngữ sinh hoạt hằng ngày là một số giáo viên
có xu hướng dạy cho học sinh bắt chước thật giống những cách nói của các
báo chí và các bài diễn văn, những bài xã luận về các vấn đề được lấy làm
chủ đề cho các bài tập làm văn nhiều hơn là luyện cho học sinh diễn đạt
