Sau cùng, tôi tìm đến giới công nghệ
biết chi hết về loại nghệ thuật này, tôi tin chắc sẽ gặp ở đây rất nhiều
nghệ nhân biết làm đủ thứ sản phẩm đẹp đẽ. Và về điểm này thì tôi
không nhầm chút nào: họ biết rất nhiều chuyện mà tôi không biết,
và dưới khía cạnh này thì đúng là họ thông thái hơn Socrate tôi rất
nhiều. Tuy nhiên, thưa quý vị, ngay cả kẻ có hoa tay nhất ở đây cũng
mắc phải cùng một sai lầm như giới văn thi sĩ; vì xuất sắc hơn kẻ
khác về kỹ thuật nghề nghiệp, anh nào cũng yên trí rằng mình phải
có nhiều kiến thức hơn thiên hạ về bao chuyện quan trọng khác, đến
nỗi sự tự phụ điên khùng đó che lấp cả tài năng kỹ xảo của họ. Rốt
cuộc, liên tưởng đến lời phán của Thần, rồi tự vấn nên giữ mình như
bây giờ, nghĩa là không có cả những điều họ biết lẫn những điều họ
không biết, hay nên vừa có phần hiểu biết vừa có phần u muội của
họ, tôi đã tự trả lời cho mình và với Thần rằng Socrate này muốn giữ
mình như hiện thời hơn.
Thưa quý công dân Athènes, chính những tìm tòi này đã khơi
dậy bao oán ghét cay độc và đáng sợ đối với tôi, và cũng chính từ
căm thù mà những điều vu khống tôi đã xuất phát. Đồng thời, cũng
chính nhờ những tìm tòi này mà tôi lại được tiếng là hiểu biết, bởi vì
tất cả những ai đã từng nghe tôi đều tưởng rằng Socrate này biết hết
mọi chuyện về những gì tôi đã chứng minh là người khác không
biết. Nhưng thưa quý vị, sự thật là chỉ có Thần Apollon mới thông
thái, và Ngài chỉ muốn dạy qua lời phán rằng kiến thức của con
người chưa đi đến đâu cả, thậm chí không là gì cả; và hiển nhiên là ở
đây đâu phải Ngài nói chi về cá nhân tôi, mà chỉ dùng tên tôi như
một thí dụ, như thể đang nói với tất cả mọi người: hỡi con người, kẻ
thông thái nhất trong số các anh sẽ là ai tự biết rằng kiến thức của
mình không là gì cả, như Socrate. Tuy vững tin như thế, song để
chắc chắn hơn nữa, đồng thời vâng lời Thần, tôi luôn tiếp tục cuộc
tìm kiếm, hết khảo sát công dân thành quốc này đến kẻ ngoại thành
kia, bất kỳ ai được tiếng hay có vẻ thông thái, hy vọng một ngày kia
