thấy, ngay cả những kẻ đã truy tố, phỉ báng tôi với ngần ấy trâng
tráo, cũng không đủ liều để thử tìm người làm chứng rằng tôi đã
từng đòi hỏi được trả công dù chỉ một lần. Ngược lại, tôi có thể đưa
ra một nhân chứng không thể phản bác rằng lời khai của tôi là hoàn
toàn trung thực: đó là sự nghèo khó của chính Socrate này.
Nhưng có thể là thái độ bất nhất chăng, khi tôi cứ lang thang trên
đường phố, can thiệp vào chuyện người khác, tự nguyện góp ý kiến
cho mỗi người, mà chưa bao giờ có can đảm tham gia vào đại hội
quốc dân, lên diễn đàn làm cố vấn cho thành quốc. Thưa quý đồng
hương, điều đã ngăn cản tôi chính là một dấu hiệu của thần linh hay
quỷ thần
mà nhiều người trong quý vị thường nghe tôi nhắc đến,
mà Mélètos đã đùa cợt đem ra làm tội lỗi chính của tôi trong cáo
trạng. Hiện tượng khác thường này đã xuất hiện từ khi tôi còn thơ;
đấy là một thứ tiếng nói tôi chỉ nghe thấy khi nó muốn ngăn cản tôi
làm điều dự định, nhưng không bao giờ khuyến khích tôi thực hiện
điều gì. Nó luôn luôn phản đối mỗi khi tôi muốn tham gia vào chính
trường, và phải nói là nó phản đối đúng và đúng lúc; bởi vì, xin quý
vị biết cho: nếu làm chính trị thì Socrate này có lẽ đã bỏ mạng từ lâu
rồi, và chắc chắn đã chẳng mang lại lợi ích gì cho cả quý vị lẫn cho
bản thân mình. Và xin quý vị chớ nổi giận nếu tôi nói ra đây một sự
thực: chẳng ai có thể sống sót nếu dám đương đầu với quý vị hay
với bất kỳ một tập hợp quần chúng nào khác. Không, dù ở đây hay ở
đâu, chẳng ai có thể thẳng thắn ngăn cản sự đam mê của số đông,
không để nó dẫn đến những hành động bất hợp pháp hay bất công
trong xã hội mà lại không hề hấn gì. Nếu muốn đấu tranh cho công
lý mà không chết sớm, chỉ có cách là làm thường dân và không tham
dự vào chính quyền.
Ở đây, tôi có thể đưa ra nhiều chứng cớ không thể chối cãi,
không phải là lý luận mà là sự kiện, điều luôn luôn được quý vị
trọng thị hơn. Xin lắng nghe những chuyện đã xảy ra cho tôi; quý vị
tất sẽ hiểu rằng tôi không bao giờ nhượng bộ ai vì sợ chết khi làm
