Quý vị có thể tin nổi chăng là tôi vẫn cứ sống lâu như cho đến
nay, nếu tham gia vào chính trường đồng thời sẵn sàng đạp lên tất
cả để chỉ phục vụ công lý như kẻ toàn thiện? Thật khó lòng, thưa
quý đồng hương; dù là tôi hay ai khác cũng không thể làm được.
Suốt đời, tôi luôn luôn sống như thế trước mắt mọi người, khi có dịp
tham chính cũng như trong quan hệ riêng tư, không nhân nhượng
bất kỳ ai khi công lý bị đe dọa, dù là bạo chúa hoặc thành phần mà
kẻ vu khống tôi cố tình trình bày như đệ tử
. Tôi chưa hề xưng là
thầy của ai, song nếu có ai muốn đàm thoại với tôi, muốn xem tôi
thực hiện sứ mạng của mình như thế nào, tôi chưa bao giờ để họ thất
vọng, bất luận già trẻ lớn bé. Tôi không thuộc loại người chỉ phát
biểu để lấy tiền và giữ im lặng khi không ai trả thù lao; không phân
biệt giàu nghèo, tôi luôn luôn để mọi người chất vấn, hoặc trả lời câu
tôi hỏi rồi nghe bàn luận, tùy theo sở thích của mỗi người. Nếu trong
số công dân ấy, về sau có kẻ trở thành hoặc lương thiện, hoặc bất
lương, thì tôi cũng không phải là người đáng được ca ngợi hay quở
trách như nguyên nhân, bởi vì tôi chưa bao giờ hứa hẹn dạy dỗ ai,
hay ban phát cho ai bài học nào cả. Và nếu có kẻ nào khẳng định đã
từng nghe hay học riêng ở tôi chuyện gì ngoài những điều tôi vẫn
phát biểu công khai trước mọi người, thì xin quý vị cứ yên trí rằng
đấy chỉ là chuyện bịa đặt.
Chắc bây giờ quý vị đã hiểu vì sao nhiều người năng lui tới trò
chuyện lâu dài với Socrate. Tôi đã giải thích rõ, với tất cả sự thực: đó
là vì người ta thích nghe tôi khảo sát những kẻ tưởng mình thông
thái nhưng thực ra chẳng có chút hiểu biết nào, và nhất định là cảnh
tượng đó phải khá thú vị. Và cho tôi nhắc lại: tôi chỉ hành động như
thế để thực hiện mệnh lệnh mà Thần đã truyền cho tôi qua lời phán,
qua mộng triệu hay các phương tiện khác mà chưa thần linh nào đã
dùng để truyền đạt ý muốn của mình cho người trần. Muốn biết
những điều tôi vừa nói có đúng với sự thực hay không, quý vị có thể
kiểm soát dễ dàng. Bởi vì nếu tôi có khả năng làm thanh niên hư
