Arnold Bennett
Sống 24 giờ một ngày
Dịch giả: NGUYỄN HIẾN LÊ
Chương XI
Đọc sách một cách nghiêm túc
Đọc sách một cách nghiêm túc thì không đọc tiểu thuyết, nên bạn nào quyết
định tu thân và luyện trí mà lại bỏ ra cặm cụi một giờ rưỡi trong ba buổi tối
mỗi tuần để đọc trọn những tiểu thuyết của Charles Dickens (Tiểu thuyết
gia Anh thế kỷ 19) thì nên thay đổi chương trình đi.
Lý do không phải những tác phẩm trên không nghiêm túc mà vì: tiểu thuyết
dở thì không nên đọc, còn tiểu thuyết hay thì làm cho ta đọc một mạch,
nhanh như một chiếc thuyền con trôi theo dòng nước, và tới đoạn kết thì ta
muốn hết hơi mà chẳng mệt nhọc chút nào.
Tiểu thuyết càng hay càng dễ đọc. Mà trong luyện trí, một yếu tố quan
trọng nhất là phải thấy gắng sức, khó nhọc, thấy nửa muốn làm, nửa muốn
bỏ; cảm giác đó không thể có được, khi ta đọc tiểu thuyết. Bạn không thể
nghiến răng khi đọc Anna Karerian (tiểu thuyết của văn hào Lev Tolstoi -
Nga). Cho nên tôi khuyên bạn có đọc tiểu thuyết thì không nên đọc trong
giờ rưỡi đó.
Thơ bắt óc ta làm việc nhiều hơn tiểu thuyết, nếu trong thơ có phần tưởng
tượng. Trong các loại văn, có lẽ nó bắt ta gắng sức nhiều hơn hết. Nó là
hình thức cao nhất của văn chương. Không có gì so sánh với nó được. tôi
nói vậy và buồn mà nhận rằng phần đông người ta không đọc thơ.
Tôi chắc chắn có nhiều người rất tốt, nếu bắt buộc lựa chọn trong hai điều,
một là đọc tập "Thiên đàng đã mất" (tập thơ của Milton - người Anh kể về
tổ tiên loài người phải đày xuống cõi trần. Tác phẩm nổi danh khắp thế
giới), hai là bận bao bố mà quỳ gối lết giữa ban trưa ở chung quanh vườn
