SỐNG TRÊN ĐÁ - Trang 10

Cứ tưởng ở địa thế hiểm trở như vậy bản làng sẽ heo hút xơ xác, nhưng
không ngờ, ở bản dưới có cái gì thì bản trên có cái ấy: trâu, bò, lợn, dê,
ngựa, gà, vịt, ngan,... đủ cả. Khi được hỏi những thứ đó lấy ở đâu về thì
mọi người đều nói là tất cả đều được lấy về từ bản dưới. Lấy lên bằng cách
nào? Mọi người nói tiếp là gùi bằng quẩy tấu. Con trâu, con bò to như thế
thì gùi sao được? Sao lại không được, gùi lúc nó còn bé, cũng không nặng
mấy đâu mà!..."
Quẩy tấu mà người Mông Hà Giang sử dụng là quẩy tấu dáng vuông miệng
tròn, một số nơi khác làm quẩy tấu dáng tròn thậm chí đáy nhọn miệng loe.
Quẩy tấu được đan bằng tre hoặc bằng trúc, làm bằng trúc quẩy tấu chắc
chắn và bền hơn. Tre, trúc róc lấy cật đan lóng hai, lóng ba ghép tròn dần
về phía miệng. Lớp trong của quẩy tấu được lót bằng lớp phôi, mỏng, lớp
ngoài mới là lớp cật chắc chắn. Kích thước của quẩy tấu là không hạn định,
tuỳ theo khả năng sử dụng mà người ta đan quẩy tấu to hay nhỏ. Cái to
dành cho người cường tráng khoẻ mạnh, cái nhỏ dành cho đàn bà con gái
và trẻ con. Thậm chí người ta đan cả chiếc quẩy tấu dành cho đứa trẻ năm,
sáu tuổi đeo. Dây để gùi thường làm bằng da trâu, da bò hoặc lấy từ cây
móc.
Quẩy tấu không chỉ đơn thuần là vật dụng phục vụ hoạt động sống của con
người hàng ngày, nó còn mang giá trị tâm linh thần bí. Cùng với con dao,
cái liềm, cái cuốc... Quẩy tấu ngày tết được thắp hương thờ cúng, được ăn
cơm mới, được con người mang ơn đã cùng lao động suốt một năm ròng.
Quẩy tấu còn được đà bà con gái mang khi đi chợ như là thứ đồ trang sức.
Người có chồng có con mang quẩy tấu thể hiện sự đảm đang chăm chỉ vun
vén cho hạnh phúc gia đình. Người chưa có chồng mang quẩy tấu như là lời
khẳng định đầy hứa hẹn với đám thanh niên con trai rằng mình là người ưa
lao động, đảm đang, khéo léo biết thu vén... Quẩy tấu dùng riêng cho người
đi chợ hoặc đi thăm thú đó đây thường mảnh mai hơn, nhỏ hơn, nhẹ hơn và
được trau chuốt kỹ lưỡng hơn so với quẩy tấu mang khi đi nương.
Ngày nay do có nhiều đồ trang sức đẹp, có nhiều cách thể hiện cho đám
thanh niên con trai biết sự đảm đang khéo léo của mình nên đám con gái
khi đi chợ đã ít đem theo quẩy tấu theo nếu không cần gùi đựng một thứ gì.