Tình hình còn thê thảm hơn với Sư đoàn súng trường số 64 dồn cục phía
sau. Mất tinh thần vì bị không quân Đức đánh, phá mất bệnh viện dã chiến,
giết hại nhiều bác sĩ và y tá. Thương binh được đưa về hậu phương kể lại
những chuyện kinh hoàng cho số lính mới tò te trong quân dự bị đang chờ ra
tuyến trước. Hiện tượng đào ngũ có dấu hiệu lây lan. Chỉ huy sư đoàn lệnh
cho các đơn vị mong manh nhất tập trung lại. Ông hô hào, nguyền rủa họ vì
hèn nhát trốn tránh phục vụ tổ quốc và bắn tại chỗ kẻ hèn nhất.
Zhukov vừa được chỉ định là phó tổng tư lệnh tối cao, chỉ sau Stalin, đã
đến Stalingrad vào ngày 29 tháng 8 để thị sát tình hình. Chẳng mấy chốc
ông đã phát hiện thấy ba tập đoàn quân tham gia chiến dịch được trang bị
kém, lính toàn là lính dự bị lớn tuổi, đạn dược thiếu, pháo cũng thiếu. Ông
gọi ngay về Moskva, quả quyết với Stalin rằng phải hoãn tấn công lại một
tuần. Stalin đồng ý, nhưng ngày 3 tháng 9 ông lại được báo quân Đức đã
tiến đến rìa phía tây thành phố, giờ thì quân đoàn của Seydlitz nhập vào Tập
đoàn tăng số 4 nữa. Ông gọi cho Tướng Vasilevsky, Tổng Tham mưu
trưởng, yêu cầu cho biết chính xác vị trí. Ngay khi Vasilevsky thú nhận rằng
xe tăng Đức đã đến ngoại ô thành phố, cơn bực tức với Zhukov và các tướng
khác bùng nổ. “Họ làm sao vậy chứ, bộ họ không hiểu rằng nếu để mất
Stalingrad thì miền nam đất nước sẽ bị cắt khỏi trung tâm và chắc là không
thể giữ nổi? Bộ họ không thấy rằng đó không chỉ là thảm họa đối với
Stalingrad? Chúng ta sẽ mất nguồn nước chính và sau đó là cả dầu nữa!”
“Chúng tôi đã đưa mọi thứ có thể chiến đấu được vào những nơi bị uy
hiếp”, Vasilevsky cố giữ bình tĩnh, đáp. “Tôi nghĩ ta vẫn còn một cơ may
không để mất thành phố”.
Lát sau Stalin gọi lại, đọc một bức điện gửi cho Zhukov. Ông ra lệnh phải
tấn công ngay dù các sư đoàn đã triển khai xong hay đã nhận được pháo
chưa. “Trì hoãn vào lúc này”, ông nhấn mạnh, “là đồng nghĩa với tội ác”.
Stalingrad có thể thất thủ ngay ngày mai. Sau một hồi lâu tranh cãi trên điện
thoại, cuối cùng Zhukov cũng thuyết phục được ông cho hoãn thêm hai
ngày.
