11
ĐỒNG MINH VÀ PHẢN BỘI
Người Nga chúng tôi đã chuẩn bị tư tưởng cho trận Stalingrad rồi”, một sĩ
quan cựu chiến binh nói. “Trên hết, chúng tôi không có ảo tưởng gì về cái
giá phải trả và chúng tôi sẵn sàng trả giá”. Nói cho hết sự thật thì phải nói
rằng nhà nước Soviet và có lẽ đa số binh sĩ cũng không tuyệt đối như vậy.
Như thế không hề xúc phạm đến lòng dũng cảm của họ — thực ra chỉ càng
khẳng định nó mà thôi — để nhớ rằng còn có một thiểu số không muốn,
hoặc không thể chịu nổi sự căng thẳng của cuộc chiến.
Nhà cầm quyền Soviet rất nghiêm khắc. “Trong thành phố rực cháy”,
Chuikov viết, “chúng tôi không chịu nổi bọn hèn nhát, chẳng có chỗ nào để
chứa chúng cả”. Binh lính và dân chúng có vẻ như đã được cảnh báo bằng
lời của Lenin do Stalin trích dẫn: “Kẻ nào không giúp Hồng quân theo cách
của mình, không ủng hộ điều lệnh và kỷ luật của nó, đều là phản bội và phải
bị trừng phạt không thương tiếc”. Mọi thứ “chủ nghĩa đa cảm” phải bị loại
trừ. Trong chiến tranh tổng lực có lúc buộc phải sai sót trong pháp lý quân
sự, tỉ như lính ngoài tiền tuyến có nguy cơ mất mạng vì chính pháo hoặc
máy bay của mình.
Thiết lập một kỷ luật sắt mới đầu rất khó. Mãi đến ngày 8 tháng 10, Cục
Chính trị của Phương diện quân Stalingrad mới thấy có thể báo cáo cho
Moskva rằng “tư tưởng chủ bại đã bị loại trừ và số vụ phản nghịch cũng đã
giảm”. Việc chính quyền Soviet đối với kẻ hèn nhát cũng không nương tay
được thể hiện qua rất nhiều vụ hành quyết, kể cả có xét xử và không xét xử,
trong trận chiến Stalingrad. Trong đó có tất cả những tội do các Chính ủy
quy kết là “vụ việc bất thường”, từ rút lui không có lệnh đến tự thương, đào
ngũ, chạy sang hàng ngũ địch, hối lộ và hoạt động chống Soviet. Lính Hồng
