phương hướng. Anh ta cứ bò mà không biết mình lại bò trở lại trận địa của
Trung đoàn súng trường số 685. Anh ta tìm thấy hầm chỉ huy, bèn bước vào.
Tin rằng mình đã đến đích, đoán các sĩ quan đang nhìn mình là sĩ quan Đức
cải trang trong quân phục Nga. “Anh ta báo rằng mình đến đầu hàng”, báo
cáo cho biết. “Tên phản bội đã bị xử bắn”.
Các Chính ủy còn phải đối mặt với những rắc rối khác. “Rất khó phân loại
những vụ việc bất thường”, Cục Chính trị Phương diện quân phân trần với
Shcherbakov ở Moskva, “vì trong nhiều trường hợp chúng tôi không thể nói
chắc người lính đó đào ngũ hay chỉ là chạy sang hàng ngũ địch”. “Trong
tình huống chiến đấu”, Cục Chính trị báo cáo trong một vụ khác, “không
phải lúc nào cũng xác định chắc chắn điều gi đã xảy ra với một cá nhân
người lính hoặc một nhóm binh sĩ. Ở Sư đoàn súng trường số 38, một trung
sĩ và một binh nhì đi nhận suất ăn cho đại đội rồi không thấy về . Không ai
biết đã xảy ra chuyện gì với họ. Có khi họ bị quả đạn pháo chôn vùi hoặc cỏ
thể đã đào ngũ. Trừ phi có nhân chứng trông thấy, còn thì ta chỉ có thể nghi
ngờ”.
Việc các sĩ quan thường không đếm kỹ quân mình cũng gây thêm khó
khăn. Một số người vắng mặt bị đưa vào danh sách phản bội, sau đó mới
biết anh ta đã được đưa đi viện do bị thương nặng. Thậm chí có người trốn
viện trở lại đơn vị tiếp tục chiến đấu lại thấy tên mình trong danh sách đào
ngũ và bị buộc tội. Đôi khi sự cẩu thả của sĩ quan lại là cố tình. Binh lính hy
sinh nhiều khi không được báo cáo để có thêm khẩu phần ăn, một chiêu đã
xưa như quân đội, nhưng bây giờ lại được định nghĩa là “làm trái nguyên tắc
hồ sơ quân đội”.
Sự thừa nhận của Dobronin về khó khăn trong thống kê chắc chắn phải
được nhớ đến khi nhìn vào con số 446 vụ đào ngũ trong tháng 9. Không thấy
nhắc đến các tội danh khác, chỉ là “chạy sang hàng ngũ địch”. Ngay cả trong
báo cáo của chính Phương diện quân Stalingrad về các nhóm đào ngũ cũng
có vấn đề nghiêm trọng. Ví dụ như sau vụ 23 người đào ngũ chỉ trong một
tiểu đoàn trong vòng ba đêm, “một vùng phòng vệ” được “bố trí ngay trước
tiền duyên” còn các sĩ quan được cắt cử “gác 24/24”.
