tổ chức giết người của nó là quân du kích — đó là một biện pháp tự vệ”.
Tướng Erich von Manstein, một sĩ quan cận vệ Phổ được ca tụng là nhà
chiến lược tài ba nhất trong Thế chiến II, cũng là người vẫn lén khoe mình
có một phần dòng máu Do Thái, lại ban bố một mệnh lệnh ngay sau khi tiếp
nhận quyền chỉ huy Tập đoàn quân số 11, trong đó nêu rõ: “Hệ thống Do
Thái-Bolshevik phải bị nhổ tận gốc một lần dứt điểm”. Ông ta còn lý giải
thêm về “sự cần thiết của các biện pháp mạnh chống Do Thái”. Chuyện đó ít
thấy ông nhắc đến trong hồi ký sau chiến tranh của mình, cuốn “Những
chiến thắng bị đánh mất”
Việc chấp nhận mang biểu tượng Quốc xã trên quân phục và lời thề trung
thành với Hitler đã gạt bỏ mọi vờ vịt về chuyện quân đội không dính dáng
đến chính trị. “Trong trường hợp này các tướng lĩnh đã theo Hitler”, Thống
chế Friedrich Paulus thừa nhận nhiều năm sau trong khi bị Liên Xô quản
thúc, “và kết quả là họ đã tham gia một cách toàn diện vào các hệ quả của
chính sách của ông ta và cả việc điều hành chiến tranh”.
* * *
Bất chấp mọi mưu toan của Quốc xã định hình lại quân đội nhưng vẫn
chưa có sự đồng nhất ở cấp trung đoàn vào tháng 6 năm 1941 như một số tác
giả kết luận. Sự khác biệt trong tính cách giữa một sư đoàn Bavaria, một sư
đoàn Đông Phổ, một sư đoàn Saxon, và trên hết là một sư đoàn Áo là có thể
nhận ra ngay lập tức. Ngay cả trong một sư đoàn từ một vùng đặc thù cũng
có những tương phản đáng kể. Ví dụ như trong Sư đoàn bộ binh cơ giới số
60 mà về sau bị vây hãm ở Stalingrad, nhiều sĩ quan trẻ trong các tiểu đoàn
tình nguyện tòng quân từ trường Đại học Kỹ thuật Danzig khi về phép được
vây bọc trong bầu không khí hân hoan của thành phố quê nhà đã viết: “Với
chúng tôi, chủ nghĩa Quốc xã không phải là một chương trình hành động của
một chính đảng mà chính là đặc tính của người Đức”. Trái lại, các sĩ quan
trong tiểu đoàn trinh sát 160 của sư đoàn
, một kiểu dân binh thiết kỵ, chủ
yếu xuất thân từ các gia đình địa chủ ở Đông Phổ. Trong số đó có cả Hoàng
