nhưng số người Nga khác lại tranh thủ đổi bánh mì lấy những chiếc đồng hồ
còn sót lại sau đợt vơ vét trước đây. Bác sĩ Dibold của Sư đoàn bộ binh số
44 kể chuyện một nữ bác sĩ vui tính có khuôn mặt rắn rỏi kiểu nông dân
chính gốc, một lần đến gạ đổi chiếc đồng hồ bạc bỏ túi của một cậu người
Áo trẻ tuổi xuất thân nghèo khó. Cậu này đưa bảo vật của mình, chắc là
được trao làm tin lúc lên đường đi lính, đem đổi lấy nửa ổ bánh mì. Cậu ta
đem chia cho mọi người, chỉ giữ lại một mẩu nhỏ.
Đói khổ còn sinh đạo tặc. Một số kẻ táng tận lợi dụng sự bất lực của đồng
đội. Bọn trộm lấy đồ từ xác chết và từ những người quá yếu. Nếu ai có đồng
hồ, nhẫn cưới hay thứ gì quý giá thì thể nào cũng bị thó mất trong bóng tối.
Nhưng tạo hóa cũng có cách lấy lại công bằng. Những tên trộm nhanh chóng
bị nhiễm sốt phát ban do rận từ đồ lấy cắp bò sang. Một gã thông dịch viên
khét tiếng tệ hại lúc chết người ta tìm thấy trong người hắn có cả một túi
nhẫn vàng.
* * *
Mới đầu chính quyền Soviet không hề cung cấp khẩu phần gì cả. Hồ sơ
của NKVD và Hồng quân giờ đây cho thấy mặc dù đối phương sắp đầu hàng
rồi mà rõ ràng chính quyền chưa hề tính phương án cho việc canh giữ tù
binh thế nào, chưa nói đến nuôi ăn. Đảng viên cộng sản Đức Erich Weinart
nói rằng vì tuyết rơi dày tắc đường xe lương, nhưng xem ra khống mấy
thuyết phục. Vấn đề thực sự là sự thờ ơ cộng với sự trì trệ quan liêu, trên hết
là không có sự phối hợp giữa quân đội và NKVD.
Vả lại, giữa lúc Liên Xô đang thiếu thốn lương thực trầm trọng, phải cực
chẳng đã mới dành khẩu phần ăn cho tù binh Đức. Nhiều lính Hồng quân
suy dinh dưỡng chứ chưa nói gì đến dân chúng, thành ra chuyện đem thức
ăn cho bọn xâm lược dày xéo đất nước nghe chừng không xuôi. Suất ăn chỉ
đến sau đó ba, bốn ngày, đến lúc đó nhiều người đã không ăn gì gần hai
tuần. Ngay cả người ốm cũng không có gì nhiều ngoài một ổ bánh mì cho 10
người, thêm chút súp lõng bõng chút hạt kê và cá muối. Vậy nên chờ đợi
